Heima er bezt - 01.06.1958, Blaðsíða 2

A ferð og flugi
Hverju sinni, er vorar, er eins og fólkið verði gripið
óróleika, og þá hefjast ferðalög manna, ekki aðeins um
landið sjálft, heldur einnig út yfir pollinn. Þegar
snemma á útmánuðum taka ferðaskrifstofurnar að aug-
lýsa hópferðir og fyrirgreiðslu til allra mögulegra
landa, en mest beinist þó straumurinn yfir til megin-
lands Evrópu og allt suður að Miðjarðarhafi. Svo er
aðsóknin mikil að utanferðum á sumrin, að venjulega
kemst ekki nema nokkur hluti þeirra, sem æskir að
komast með. Farþegarúm á skipum eru pöntuð upp
með margra mánaða fyrirvara, og flugvélar fljúga full-
hlaðnar farþegum næstum því daglega allt sumarið.
Að vísu eru einnig í þessum hópi útlendingar, sem
leita hingað til lands, en mikill meiri hlutinn eru íslend-
ingar, og miklu flestir þeirra í skemmtierindum.
Allt er þetta ævintýri líkast. Vér þurfum ekki að
hverfa ýkjalangt aftur í tímann, þegar næstum því
mátti telja á fingrum sér þá íslendinga, sem farið höfðu
til Parísar, að ekki sé talað um Italíufara. Ferð til Suður-
landa var næstum því jafnfjarlæg í hugum almennings
og ævintýraheimur „Þúsund og einnar nætur“.
Breyting sú, er orðið hefir, er á marga lund gleði-
efni. Útþrá og menntalöngun hefur löngum verið Is-
lendingum í blóð borin. En að unnt skuli vera að full-
nægja þeirri þörf eins og nú gerist, ber vitni um bætt-
an efnahag og afkomu þjóðarinnar. Ferðalöngunin hefir
ætíð verið fyrir hendi. Einangrunin hefir aldrei verið
eðli íslendingsins, þótt þjóðin hlyti að búa við hana
öldum saman, sakir fátæktar og legu Iandsins. En allt
um það var ísland aldrei fyllilega einangrað. Hingað
bárust ómarnir af menningu hins mikla heims, þótt
margt af því gengi að vísu fyrst í gegnum danskan
hljómgjafa. En nú er öldin önnur. „Nú þora menn um
þvera jörð að þreyta skeið, Til Ameríku og Indía-
lands er opin Ieið.“
En þótt vér hljótum að fagna því, að svo stór hópur
þjóðarinnar, sem raun ber vitni um, skuli geta veitt sér
þær unaðssemdir og menntun, sem ferðalög meðal fram-
andi þjóða óneitanlega eru, þá hlýtur einnig sú spurn-
ing að vakna, hvort allt sé með felldu um þessi ferða-
lög? Hvort þau veiti þjóðinni jafnmikið og þau kosta
hana, og hvort ekki væri unnt að afla sér jafnmikillar
ánægju og menningarauka, og af þeim fæst, með öðrum
hætti, sem þjóðinni væri ódýrari, og að minnsta kosti
krefðist ekki greiðslu í erlendum gjaldeyri, sem vér
öflum oss með súrum sveita, og alltaf er brýn þörf
fyrir til þeirra framkvæmda, sem vinna þarf til þess,
að tryggja tilveru vora í landinu og skapa oss bætt
lífsskilyrði.
Öld vor er einkennd af eirðarleysi og hraða. Oft
kennum vér Ameríkumönnum um hraðann, en sennilega
eru Evrópumenn þar engu betri. Ameríka varð ein-
ungis fyrri til að skapa hraða í framkvæmdum, og er
ekki bundin á klafa ýmissa erfðavenja, eins og Evrópu-
þjóðirnar. En ekki tjáir að sakast um hver upphafinu
valdi. Eirðarleysið, flugið úr einum stað í annan, er
staðreynd austan hafs og vestan, og vér íslendingar er-
um þar engin undantekning né eftirbátur. Ég fæ ekki
varizt þeirri hugsun, að mörg þessi ferðalög séu fremur
sprottin af þessu eirðarleysi tímans, en beinni löngun
til að afla sér menningar eða víkka sjóndeildarhring-
inn. Ekki er þó hægt að saka þá aðila, sem skipuleggja
ferðir. Áætlanir allar virðast gerðar af vandvirkni og
þekkingu. En þótt slíkt sé mikilvægt, er það eitt ekki
nóg. Spurningin er, hvað vilja menn sjá og heyra, því
að allt annað fer fyrir ofan garð og neðan. Það hefir
stundum verið sagt um ýmsa þá ferðalanga, sem ekki
þekkja aura sinna tal, en ferðast fyrir fordildar sakir,
að þeim nægi, ef þeir geti merkt við, við þá staði í
ferðahandbókunum, sem taldir eru frægastir og sér-
kennilegastir. Vonandi hendir slíkt ekki íslenzka ferða-
menn. Fyrir nokkru síðan var smáletursgrein í stærsta
blaði landsins, þar sem rætt var um utanfarir, og mjög
rómað, hversu gott væri að ferðast á Spáni, sakir hinna
ódýru vína, sem jafnvel væru veitt ókeypis á gistihús-
unum, þegar vel áraði um uppskeru. Blaðamanninum
fannst ekki nema eðlilegt, að slíkir staðir væru keppi-
kefli íslenzkra ferðamanna. Enda þótt dropinn sé dýr
hér heima, skulum vér samt vona, að menn leggi ekki
á sig löng ferðalög í þeim tilgangi einum saman.
Það mun vera nokkurn veginn alþjóðlegt éinkenni
ferðamanna, að þeir eru síkaupandi, bæði þarfa hluti og
óþarfa. fslendingar eru þar engir eftirbátar, enda er
venjulega úr fleira að velja og vörur ódýrari handan við
pollinn en hér heima. Mörgum finnst áreiðanlega eitt
meginmarkmið ferðalags til útlanda sé það að heim-
sækja tískubúðir og vöruhús.
Smekkur manna er misjafn, sem betur fer. Einum
geðjast þetta, öðrum hitt. Þessvegna verður það, sem
menn sækja í ferðalaginu jafnfjölbreytilegt og menn-
irnir eru. En eitt skulum vér hafa hugfast. Utanfarir
eru ekki með öllu einkamál hvers einstaklings. Gjald-
eyririnn, sem þau kosta, er að nokkru leyti sameign
184 Heima er bezt