Heima er bezt - 01.12.1959, Side 8

ÁRNI í EYJUM ÁRNASON FRÁ GRUND:
Bræéurnir frá Efstu-Gruncl veréa úti 1912
Iaust eftir síðustu aldamót bjuggu að Efstu-Grund
undir Eyjafjöllum hjónin Kristjana Jónsdóttir og
Björn Guðmundsson, þá ung að árum. Þau höfðu
byrjað búskap að Indriðakoti þar í sveit um alda-
mót, [h’Í þar höfðu foreldrar Björns búið í mörg ár, en
er faðir hans lézt, laust fyrir aldamót, fluttist Björn með
fjölskylduna að Efstu-Grund. Með honum fylgdi móðir
hans, Halldóra Björnsdóttir, prests að Holti, Þorvalds-
sonar sálmaskálds. Var Halldóra systir Þorvaldar pólitís
í Reykjavík og Kristínar konu Jóns Einarssonar að
Yzta-Skála er voru foreldrar Sveins Jónssonar að Landa-
mótum í Eyjum og Halldóru konu Bjarna Einarssonar
í Hlaðbæ þar. Tveir bræður Björns fylgdu honum frá
Indriðakoti að Efstu-Grund, er hétu Sveinbjörn og
Gísli Brynjólfur og auk þess systir þeirra er Elín hét.
Allt var þetta hið mesta myndar og dugnaðarfólk af
góðum stofni komið. Bræðurnir voru allir hin mestu
hraustmenni til burða, en þó var Sveinbjörn talinn
þeirra hraustastur. Hann var rösklega meðalmaður á
hæð en herðabreiður og samanrekinn og allur hinn
kröftuglegasti að vallarsýn.
Jafnskjótt og þeir bræður höfðu aldur til, fóru þeir til
„útvers“ sem kallað var, þ. e. til sjóróðra. Fóru þeir þá
til Vestmannaeyja á vélbáta eða til Faxaflóahafna á
skútur. Oft voru slíkar verferðir, sem oftast voru farnar
í nær svartasta skammdeginu (og er allra veðra var helzt
von), mönnum erfiðar og hættulegar í válegum veðrum
og hlustust ekki ósjaldan slys af þeim. Þá voru ekki
bílarnir til þess að flytja fólkið úr sveitunum til ver-
stöðvanna, svo að allir lögðu land undir fót og gengu
vegalengdina að miklu leyti. Þó voru stundum hafðir
hestar í ferðunum ýmsa kafla leiðarinnar, sem léttu
mikið undir og flýttu ferðum, en stundum voru líka
auknir erfiðleikar þeirra vegna. Fyrir kom, að haldið
var af stað í tvísýnu veðurútliti, vegna kapps um að
komast sem allra fyrst til vers, þar sem báturinn máske
beið ferðbúinn til fiskveiða, en aðeins beðið ráðinna
skipverja. Vildi þess vegna brenna við, að á vogarskál-
unum varð kappið þyngra en fyrirhyggjan, svo að af
hlutust miklir erfiðleikar eða jafnvel sorglegar afleið-
ingar. Útbúnaður margra, hvað allan farkost snerti, var
oft gerður af litlum efnum heimilanna. Þess vegna réð
stundum hreysti og dugnaður ferðalanganna ásamt
mannkærleika og gestrisni bændabýlanna á leiðinni, úr-
slitum um velfarnað að leiðarlokum.
Veturinn 1912 ætluðu að vanda margir Eyfellingar
til vers, sumir til Faxaflóaverstöðva en aðrir til Vest-
mannaeyja. Á meðal Eyjavermanna voru þennan vetur
margir, sent síðar urðu innflytjendur til Eyjanna og
búa þar enn, harðfrískir dugnaðarmenn.
Til vers ætluðu einnig þennan vetur bræðurnir á
Efstu-Grund, þeir Sveinbjörn og Gísli Brynjólfur. Út-
bjuggu þeir sig af mesta kappi til þess að verða sem
fyrst tilbúnir og ekki seinni en aðrir. Þó dróst það fram
að mánaðamótunum janúar og febrúar að þeir færu.
Var þá öllum undirbúningi lokið, og biðu þeir eftir
Björn Guðmundsson
Efstu-Grund
Gisli Br. Guðmundsson
Efstu-Grund
Þórður Stefánsson Torfi Einarsson
Rauðafelli, Eyjafjöllum frá Varmahlið
408 Heima er bezt