Heima er bezt - 01.07.1999, Qupperneq 45

nóttina og ekki fyrr en ein systranna kom með bakka
klifjaðan kökum, kaffi og alls konar bakkelsi.
Ég spurði hana um veður og hélt hún það vera all-
gott. Það þótti mér gott að heyra og réðist á góðgætið,
sem á bakkanum var. Að því búnu dreif ég mig á fætur,
leit út um glugga og sýndist mér það nokkuð gott en þó
dimmir skuggar í lofti. Engin snjókoma og var það fyrir
mestu.
Stundu síðar kom Stefán húsbóndi inn frá því að gefa
fyrri gjöfina. Hann snýr sér að mér og segir:
„Þú ferð ekkert héðan í dag. Það er trú mín, að eftir
ekki langa stund, verði komin stórhríð af norðri og þá er
ekkert ferðaveður."
Auðvitað andmælti ég þessu ekki, vissi að Stefán var
þessu kunnari en ég. Hann hafði þar að auki langa
reynslu af veðurfarinu, en ég takmarkað vit fyrir mér í
þessu tilfelli.
Áður en lengra er haldið þykir mér rétt að greina frá
því hvaða fólk bjó á þessum bæ. Þar er fýrstan að nefna
Stefán Eyjólfsson bónda og ekkjumann, er hafði búið á
Kieifum í fjörtíu ár. Þau hjón eignuðust níu börn.
Tvennt er það, sem Stefán var kunnur fyrir. Hann var
hesta- og tamningamaður betri en flestir aðrir. Hitt, að
hann var bróðir Höllu Eyjólfsdóttur skáldkonu, enda er í
þessari ætt mikið um góða hagyrðinga.
Það var fráleitt að hafa á móti því sem Stefán sagði
um veðrið. Hann var veðurglöggur eins og þarna sýndi
sig, því að skammri stundu liðinni var komin öskrandi
hríð á norðan og alls ekki neitt ferðaveður. Þessi hríð
stóð í fimm daga, engin uppstytta og gífurlegt fann-
fergi.
Leit að þeim dauða og tveimur hestum
Hjá mér fóm góðir dagar í hönd. Ég þurfti ekkert að
gera, fékk kaffið í rúmið á hverjum morgni, svaf sem ég
vildi og hafði það virkilega notafegt á meðan stórhríðin
geysaði úti.
Síðan þetta var höfum við Jóhannes, sonur Stefáns,
verið bestu vinir.
Hann var yngstur af börnum Stefáns, nokkrum árum
eldri en ég. Við áttum góðar stundir saman þessa daga.
Jóhannes var ljóðelskur sem ættin, fór með heil kynstur
af stökum og ljóðum, en ég var ekki nógu næmur að
nema af vömm hans, enda vom þetta heilu ljóðabálk-
amir um alls konar efni.
Ég sagði honum að ég kynni rúnaletur, sem hann
hafði aðeins séð. Ég gat þar orðið að nokkm liði, því ég
kunni stafrófið.
í þó nokkurn tíma eftir þetta, skrifuðumst við á, á
þessu letri, en það er með þetta eins og annað, sé því
ekki við haldið þá gleymist það furðu fljótt.
Hinn bróðirinn, sem heima var, hét Eyjólfur, alltaf
kallaður Lói. Hann var elstur barna Stefáns og heima
þegar þetta gerðist. Hann var „forframaður" (eins og
einu sinn var sagt), var búinn að vera nokkur ár í
Kanada. Var hann þar þegar fýrri heimsstyrjöldin
braust út, og sem Kanadaþegn var hann kallaður í her-
inn.
í þeim tilfellum þurfa allir að gangast undir stranga
læknisskoðun og virtist læknirinn ánægður. Þarna væri
hraustur og státinn strákur og leit hann niður eftir lær-
um og fótleggjum. En bíðum við, þarna vantaði eitt-
hvað á öðrum fæti. Það vantaði aðra tána. „Ófær!
Næsti!"
Þegar móðir hans uppi á íslandi heyrði af þessu,
gladdist hún mikið. Það var umbun fyrir grátinn og
sársaukann þegar hann, ungur að árum, missti eina tá
annars fótar.
Þama slapp Lói fýrir hom og fór bráðlega heim, þar
sem pabbi hans tók á móti honum við skipshiið með
rauðan gæðingshest, sem hann gaf honum.
Þegar liðnir vom fimm sólarhringar og ég dvalið á
Kleifum í góðu yfirlæti, segir Stefán að liðnum degi, að
nú verði ferðaveður á morgun, hann sé að ganga niður.
Það fór eftir, veðrið var stómm betra morguninn eftir.
Engin ofanhríð, loft skýjað en farmikið. Það var oft
þetta einkennilega veðurlag, eftir svona norðanhríðar í
Strandasýslu, þegar upp stytti. Það var kaldur norðan
strengur, skóf við jörðu en fór ekki hátt. Skyggni ekki
nema í meðallagi. Það hvíldi yfir hálfgerð móða, sem
grisjaðist þegar frá leið, og þokubólstrar voru á stöku
stað.
Færi var betra en búast mátti við. Rokið hafði verið
svo mikið að allan snjó reif burtu um leið, nema þar
sem skjól vom.
Stefán lét Lóa fylgja mér upp kleifamar, alla leið
þangað sem hallar norður af. Þar stönsuðum við, því
Lói ætlaði ekki lengra.
Sem við erum þarna að horfa í vindinn, norður dal-
inn, sjáum við þústu eina, sem virtist mjakast í suður-
átt. Lói ákvað að bíða og hitta þessa menn. Þegar til
kom voru þeir fjórir, og allir að leita, jafnvel dauðaleit,
að mér, því svo vont sem veðrið var á Kleifum, þá var
það hálfu verra fyrir norðan. Hefði ég farið af stað norð-
ur fýrsta morguninn, sem ég gisti á Kleifum, hefði ég
ekki sett þetta á blað.
Ég var af einhverjum spurður hvað ég hefði gert ef ég
hefði verið lagður af stað þegar hríðin brast á. Því er til
að svara að hefði ég verið kominn upp í kleifamar,
hefði ég snúið hestunum við undan veðrinu, skriðið á
bak þeim gamla og látið hann um stefnu og átt, hallað
mér fram og ríghaldið í faxið en að öðm leyti látið klár-
inn ráða. Hinn hefði örugglega elt.
Fyrir norðan beið fólkið með öndina í hálsinum, en
yfir birti þegar til mannanna sást og að þeir vom einum
fleiri en af stað fóm.
Þegar þetta gerðist var ekki kominn sími nema á
stöku bæi. T.d. var ekki sími á Kleifum, en í Gröf í Bitm
var sími, svo hægt var að láta móður mína, sem vann á
Hólmavík, vita.
Nú var kátt í höllinni. Týndi sonurinn var kominn
Heima er bezt 285