Æskan - 01.02.1979, Qupperneq 4

JÓHANN
ÖGMUNDUR
ODDSSON
ALDARMINNING
Arið 1927 tók Jóhann að sér af-
greiðslu og framkvæmdastjórn
barnablaðsins Æskunnar og gegndi
því starfi til ársins 1961. Á þessu
tímabili óx kaupendafjöldi Æskunnar
mjög mikið. Árið 1930 hóf Æskan að
gefa út barna- og unglingabækur, og
á þeim tíma sem Jóhann starfaði við
Æskuna, gaf hann út á annað hundr-
að bækur.
Árið 1939 jók Jóhann enn við
starfssvið Æskunnar með stofnun
bóka- og ritfangaverzlunar Æskunn-
ar, sem síðan hefur verið rekin af
blaðinu. Jóhann var meðlimur Góð-
templarareglunnar og starfaði þar
mjög mikið og meðal annars var hann
stórritari Stórstúku íslands um 35 ára
skeið. Sæmdur var hann hinni ís-
lensku fálkaorðu fyrir félagsmála-
störf.
Allt sem Jóhann tók að sér að gera
var vel unnið, og ekkert spurt aö því
hvenær vinnudagur hæfist eða hve-
nær hann endaði. Jóhann var alla tíð
mikill dýravinur, og var einn þeirra,
sem stofnuðu Dýraverndunarfélag (s-
lands árið 1914. Hann annaðist af-
greiðslu Dýraverndarans fyrstu árin,
sem hann kom út. Jóhann var vel
pennafær og skrifaði margar greinar í
blöð um dýrin, og var þá oft ekki
myrkur í máli þegar hann var að berj-
ast fyrir þessa mállausu vini sína,
dýrin. Jóhann Ögmundur Oddsson
var fæddur í Oddgeirshólum í Flóa 12.
febrúar 1879 og andaðist 25. október
1964. Foreldrar hans voru Sigríður
Jónsdóttir og Oddur Ögmundsson
bóndi. Kvæntur var Jóhann Sigríði
Halldórsdóttur frá Stokkseyrarseli.
Hún andaðist árið 1947.
Við settumst niður og fórum að stumra yfir fuglinum.
Ósköp gat þetta verið slysalegt og leiðinlegt. Hvernig
áttum við að fara að þessu?
Blessaður fuglinn! Hvað áttum við að gera við hann?
,,Hvað eruð þið að gera, stelpur?" var sagt fyrir aftan
okkur. Þetta var Vigga gamla. Hún hafði séð, að við
vorum hættar að vinna, og vildi því vita, hvað um var að
vera. Við sögðum henni alla málavexti, og skoðaði hún
ungann í krók og kring.
,,Það er best að aflífa hann sem fyrst,” sagði hún.
Hann er vængbrotinn og meiddur. Það er ekki til neins að
láta hann lifa.“
Síðan tók Vigga andarungann og gekk á braut með
hann. Ég kallaði til hennar og bað hana þess að láta
ungann ekki deyja, eða eitthvað á þá leið. En hún skeytti
því ekki.
Hún kom til mín aftur eftir litla stund.
,,Blessuð hættu nú að skæla," sagði hún. „Unginn er
dauður. Það er óþarfi að gráta yfir því. Þú getur jarðað
hann, ef þú vilt. Það er vitleysa að taka sér alla hluti
svona nærri. Þú verður víst búin að fella nokkur tárin,
garmurinn, þegar þér hefur lærst það, að ekki er gott að
ganga grátandi í gegnum lífið. Og stundum er nú ekki
svona auðvelt að gera enda á þjáningum þeirra, sem
léttúð og gáleysi lama og vængbrjóta."
Ég var hætt að gráta og horfði framan í Viggu. Ég skildi
auðvitað ekki nema til hálfs það, sem hún var að segja,
en vissi aöeins, að það var eitthvað mjög alvarlegt.
,,Svona nú, glókolla mín, hugsaðu ekki meira um þetta.
Guð gefi, að þú verðir aldrei fótum troðin." — Og Vigga
gamla klappaði á höfuð mér með harðri erfiðishendinni.
Ég hafði misst alla ánægju af að nota nýju hrífuna, og
gleðin yfir henni var fokin út í buskann eins og fis fyrir
vindi. Og um kvöldið, þegar ég var háttuð, rifjaðist þetta
upp að nýju. Ég fór að hugsa um fuglinn, sem aldrei fékk
að hefja vængi sína til flugs, vængina, sem hefðu getað
borið hann langt út í víðan bláinn. Gat það verið, að hann
ætti ekki að lifna á ný og fljúga frjáls út um höf og lönd?
Og ég bað til guðs, að hann fengi að lifa.
Loksins sofnaði ég út frá þessu. En svefninn og
draumurinn, sem stundum lætur heitustu óskir og dýr-
ustu þrár olnbogabarnanna rætast, óskirnar og þrárnar,
sem ívökunnierufjötraðarþeim Gleipni.sem eigierunnt
að slíta, hann sem gerir smaladrenginn að kóngssyni og
sveitarliminn að víðfrægum listamanni, megnaði ekki að
drepa á dreif þessum hugsunum, er höfðu rist svo djúpt í
barnssál mína.
Mig dreymdi, að ég þóttist vera stödd í stórum garði
með háum veggjum umhverfis, og allt í kring um mig var
krökkt af hálfdauðum fuglum, svo að ég gat varla þver-
fótað. En hið allra versta var þó, að ég vissi, að allir þessir
fuglar voru lítil börn, drengir og telpur í álögum, sem
illgjarnar stjúpur eða vondir menn höfðu farið þannig
með, og ég bjóst við þvíá hverri stundu, að þannig mundi
einnig fara fyrir mér, ef mamma kæmi ekki eða einhver
annar, sem rétti mér hjálparhönd.
Og í miðjum garðinum stóð Vigga gamla og talaði
eitthvert tungumál, sem ég skildi ekki.
Margrét Jónsdóttir,
rithöfundur.
2