Æskan - 05.10.1987, Blaðsíða 7

°r'ð 1897, þá 29 ára. Námsefni tveggja
ejstu ðekkjanna, 5. og 6., las hann á
þ nu.m vetri og vann jafnframt fyrir sér.
ottl það námsafrek allt að því eins
d*mi.
^egar hér var komið sögu á lífsferli
'gurðar Júlíusar Jóhannessonar, var
sól- 3u®^st orðið, að þar var á ferðinni
'ndjarfur bardagamaður, ekki ein-
umur á ritvellinum, í bundnu máli sem
undnu. Þá þegar er sú stefna tekin,
nýmæmi þótti að myndunum.
Blár litur var settur í þessa mynd sem birtist
1898
sem hann jafnan fylgdi á löngum og
starfsömum ævidegi, að gleyma sjálf-
um sér í baráttu fyrir bættum hag
bræðra og systra, en þó einkum þeirra,
sem meinleg örlög höfðu á einn eða
annan hátt í urð hrakið af mannlegri
alfaraleið.
Á þessum árum var Góðtemplara-
reglan í mikilli sókn. Sigurður gekkst
heils hugar undir merki hennar og lagði
henni allt það lið er hann mátti af því
ofurkappi eldhugans, sem hann var
gæddur í svo ríkum mæli.
Fyrsti ritstjóri Æsk-
unnar
Svo sem áður var á minnst, var Sig-
urður Júlíus ráðinn fyrsti ritstjóri Æsk-
unnar, þegar hún hóf göngu sína haust-
ið 1897. Æskan var fyrsta barnablaðið,
sem gefið var út á íslandi. Mér er nær
að halda, að þótt leitað hefði verið með
logandi ljósi um allt land hefði vart
fundist eins fær, hvað þá færari braut-
ryðjandi að útgáfu barnablaðs en Sig-
urður Júlíus var. Segja má, að hann
hafi þegar í stað gengið beint inn í
hjörtu hinna ungu lesenda sinna og
skapað Æskunni þann grundvöll vin-
sælda og virðingar, sem hún hefir notið
alla tíð og byggir á enn í dag, eftir níutíu
ár.
Því miður fékk Æskan ekki að njóta
forsjár þessa fyrsta ritstjóra síns nema
tvö fyrstu árin og þó tæplega það. Fleiri
járn hafði Sigurður í eldinum en rit-
stjórn Æskunnar. Um þær mundir gaf
Einar skáld Benediktsson út blað sitt,
Dagskrá. Þar var frelsisbarátta íslands
mjög sett á oddinn. Þar gerðist Sigurð-
ur meðritstjóri og gekk þar mjög fram
fyrir skjöldu frelsishugsjónum sínum til
framdráttar. Einnig innritaðist hann í
Læknaskólann og lauk þar fyrsta árs
námi vorið 1898.
Á þessum árum var um Sigurð sagt,
að hann ynni öll sín störf á hlaupum, og
má það vafalaust til sanns vegar færa. .
En hitt er jafnvíst, að öll hans mörgu og
miklu störf voru vel af hendi leyst. Með
9. tölublaði 3. árgangs Dagskrár tók
Sigurður Júlíus við ritstjórninni. Það
var sumarið 1898. Þá var í Dagskrá háð
róttækust barátta fyrir frelsi íslands.
Var Sigurður oft nokkuð stórorður í
skrifum sínum og reyndist mörgum
skeinuhættur. Eftirfarandi ljóðlínur
skýra okkur vel hugarstefnu hans á
þessum tíma:
„Lofsé Guði, 'ann gafm'ér aldrei
tungu
að geta sleikt upp upp sérhvern fínan
skó. “
Er þar skemmst frá að segja, að rit-
stjórn Sigurðar á Dagskrá endaði á
þann veg, að hann var stórsektaður,
átti ekki eyri til greiðslu og flýði land til
að forða sér frá fangelsisvist.
Víst er um það, að þung voru sporin
hans burt frá ættlandinu. Ættjarðarást
hans var alla tíð einlæg, sterk og fals-
laus, enda eru sum ættjarðarljóð hans
meðal þeirra fegurstu, sem kveðin hafa
verið á okkar tungu. Ljóst dæmi um
það er þetta erindi, sem hann nefnir Til
íslands:
„Ef Drottinn gjörði að gulli tár,
sem geymir hugur minn,
þá vildi ég gráta öll mín ár
til auðs í vasa þinn. “
7