Heimilisblaðið - 01.01.1958, Blaðsíða 15

1 *
ieika við krýningu Viktoríu drottningar,
Se^ bá var nítján ára gömul ....
. iepruskapur Viktoríu-tímabilsins rauk út
veður og vind fyrir þessum heita straumi,
. lagði frá dillandi hljómlist hans, og
^öiantíkin sigraði. Valsinn, sem hafði
^eykslað Englendinga fyrir fáum árum,
l°naaði nú á hverjum dansleik, og til að
tekið öllum tilboðum, sem nú bárust
jl s vegar að, varð Strauss að ferðast um
atláið þvert og endilangt með sama hraða
1 lögunum, sem hann samdi nú án afláts.
6rn ölvaður af sinni eigin hljómlist hvatti
hljóðfæraleikara sína til að gera sitt
j^ez^a, með frábærum leik sínum. Ýmist laut
i9ílri djúpt yfir fiðlu sína eða hann lyfti
týð^ ha^ UPP 1 loftið til að seiða fram
r tóna hennar. Þessi sterka innlifun
^y&di alltof mikið á krafta hans. Oft lék
jÍJj111’ þótt hann væri með háan hita. 1 Calais
j . ^ann alveg saman. I Linz staulaðist hann
kj°raði út á götuna í náttfötunum einum
^oks náði hann heim til Vínarborg-
v ' nmr dauða en lífi. — En Strauss, sem
k 0rðinn alvarlega taugabilaður, fannst
1111 vera sem fangi í búri á heimili sínu.
st^a ^ans gerði allt sem í hennar valdi
^®fð ^ hjálpa konum, sá um, að börnin
Sj^u kljótt um sig. Dag einn heyrði hinn
^ 1 maður lágan óm af sinni eigin tónlist
'aid lrauss_va^s leikinn á fiðlu. Orðlaus af
ruri '— því að hann hafði lagt blátt bann
^örn sín snertu þetta hljóðfæri, hann
1 aðeins látið þeim í té kennslu í píanó-
gekk hann fram til að sjá, hvað hér
» a seiði.
Ppv, r , ^
r sa hann elzta son sinn, Jóhann, stand-
v%ri
aíidi r
á s 'yrir framan spegil, lútandi yfir fiðluna
Og f a hátt og var einkennandi fyrir Strauss,
Vig ra strengjum fiðlunnar streymdi fjör-
°sk ’ <jl^ancli Strauss-vals. Faðirinn bað
ekjíUr®rar um skýringu á þessu. Eins og
Sr^ kefði ískorizt sagði drengurinn hon-
ag j^ra bví, hvernig á þessu stæði; með því
kafg.eilna öðrum börnum að leika á píanó,
að p1 hann unnið sér inn svo mikinn aur,
lejk aíln Sat sjálfur fengið sér tíma í fiðlu-
Sk.
auss varð viti sinu fjær og læsti fiðl-
úf,, ' egar í stað niðri í skúffu, en móðirin
Sofr).ea°1 syni sínum á laun aðra fiðlu úr
föður hans. Þegar Jóhann eldri sendi
Jóhann yngri í verzlunarskóla, lézt dreng-
urinn vera svo innantómur, að hann var
rekinn úr skólanum. Nú varð uppi sundrung
í fjölskyldunni. Og móðgaður faðirinn yfir-
gaf fjölskyldu sína og tók saman við afar
venjulega konu að nafni Emelía, sem rak
tízkuhús.
Strauss eldri var mesti eyðsluseggur,
þrátt fyrir gífurlegar tekjur, gat hann ekki
staðið að kostnaðinum við rekstur tveggja
heimila, svo að sonurinn varð brátt að fara
að vinna fyrir móður sinni og systkinum.
Hann var mun meiri skapfestumaður en fað-
irinn og hafði fengið betri menntun á sviði
tónlistar. Aðeins 19 ára gamall treysti hann
sér til að koma fram í fyrsta sinn opinber-
lega sem hljómsveitarstjóri og hann fékk
vilyrði fyrir hljómleikasal, sem var ekki síð-
ur tiginn en föðurins. Dagblöðin gerðu sér
óðar mat úr þessu stríði milli föður og sonar
og skrifuðu mikið um þessa væntanlegu
hljómleika. Gamli Strauss lýsti gramur yfir
því, að hann vonaðist til að hann myndi
deyja, svo að hann þyrfti ekki að upplifa
þessa fyrstu hljómleika sonar síns.
Snemma um kvöldið voru öll sæti setin,
og brátt varð allur þessi stóri salur troðfull-
ur af fólki. Strauss eldri átti sjálfur að vera
hljómsveitarstjóri á öðrum hljómleikum
þetta sama kvöld, en leiðtogar hans höfðu
komið sér fyrir í broddi skara háreystar-
seggja í námunda við unga Strauss.
Ungi maðurinn var fölur, en rólegur og
hafði fulkomlega stjórn á sjálfum sér, það
eina, sem kom upp um geðshræringu hans,
voru gneistandi augun, þegar hann hóf leik-
inn með fjórum völsum, sem hann hafði
sjálfur samið. Kröftugt píp og ókvæðisorð
frá áhangendum föður hans drukknaði í
dynjandi lófaklappi. Þá lék hann polka og
nokkur önnur unaðsleg lög, unz sjálfir óvin-
ir hans klöppuðu og hrópuðu manna hæst.
Ungi hljómsveitarstjórinn varð að leika
hvorki meira né minna en nítján aukalög
— jafnvel faðir hans hafði aldrei notið slíkra
fagnaðarláta.
Allt í einu gaf Jóhann hljómsveitinni
merki; það varð dauðaþögn í salnum, og
nú kom lokaþátturinn, sem ekki var um
getið í leikskránni; stærsti valsinn, sem eldri
Strauss hafði samið „Lorelei-Rhein-Klánge“.
Þegar síðasti tónninn dó út, risu áheyrendur
HEIMILISBLAÐIÐ — 13