Heimir - 01.03.1910, Blaðsíða 12

156
H E I M I R
Þá vantar anda, kærleika, þýðlvndi, réttsýni og stööuglyndi til
þess. Þeir eru enn ekki aörir menn en þeir voru, vilja líf þeirra
er ekki vaknaö til mnskifta.
I orþódoxum félagsskap hrópa menn amen og hallelúja
þegar oröiö kristindómur er nefnt á nafn en gjöra þó gaman aö
ölluin þeim setningum í daglegu líh er kristnin setur.
I frjálstrúar hóp þegar oröiö skynsemi, réttsýni, æra, er
nefnt’á. nafn hrópa allir “rétt,! rétt.!”
En hve margir hafa goldið gjaldiö, hreinsaö hugann af
römustu hjátrú og hleypidómum? Er það ekki eins og hungruð-
um manni sé gefin matur, ef einhver fær grafiö upp einhvern
hleypidóm er auökendi barbariskn fornaldarinnar og og skræl-
ingja tímabilið, vitranir, lækningar með handa álagningu, sam-
stefning í jarðhúsum, láta anda tala niörí sér, og er ekki ýmsum
er þykir þetta hunangssætt ? Aöeins þaö sé ekki eftir öllum
nótum biblíunnar og kyrkjunnar heitir þetta frjálslyndi, skvn-
semi, rannsókn og vísindi. Nei, gjald er ógoldiö, viljanum er
ekki stefnt í þá átt aö færa skynsemina inn í hiö daglega líf.gjöra
greinarmun á því sern er fásinna, hvert þaö er nýtt eöa gamalt,
og hvaö sé skynsemi, aö fornu og nýju.
Þaö sem eg dáist mest aö meöal dýrölinga hinnar katólsku
kyikju frá fornri tíö,er þaö hve fast og áreiðanlega og samvizku-
samlega þeir guldti gjaldiö, þegar þeir sögöu já viö kalli sinnar
trúar og tíöar, til fullkomnara lífs. Þaö já þýddi já um alla æfi
eftir þaö! Menn gengu úr veizlu salnum, úr bardaganum, jafn-
vel úr hásætinu, tóku sér staf í hönd of fararklæöi. Eftir þaö
fylgdu þeir fram því sem köllunin heimtaði af þeim, fóru kenn-
andi, hjúkrandi og hughreystandi út á meöal allra þjóöa. Þeir
settust aö á hinuin ömurlegustu stööum, innanuin skógana, út
meö vötnum, upp meö fjölluin, þar sem niannshöndin haföi
ekkert gert áöur, þar setn engin rödd haföi talaö til hinna fá-
vísu mannlegu innbyggjenda, í sorg og gleöi, um alvarleik, rétt-
læti og kærleika lífsins, opnuöu fyrir sálum þeirra nýjan heim
um leiö og þeir umsköpuöu eyðimörkina í kringum sig í nýja
jörö. Og utan um þessi setur þeirra risu upp bæir, borgir meö
iðnaöi og mentun.