Kirkjuritið - 01.02.1961, Síða 26

72
KIRKJUIUTIÐ
lægri eiga i hlut, eru það raunar landráð að beita henni í þjóð-
málum.
Tvenns konar öfgar.
Skynsemi vor er sannarlega hvorki einhlít né alnæg á neinu
sviði. Stundum veltur enn meira á hugskyni (intuition) en til-
finningu. Og að miklu leyti búum vér jafnan að annarra orð-
um og verkum.
Á upplýsingaöldinni svonefndu ofmátu menn skynsemina.
Einnig fjöldi kristinna kennimanna. Þeir aðhylltust þá hvorki
né prédikuðu annað en það, sem þeir höfðu sjálfir reynt eða
a. m. k. gátu gert sér „náttúrlega“ grein fyrir. Þess vegna slógu
margir þeirra striki yfir öll kraftaverk og töluðu um Guð eins
og mann, sem þeir væru nákunnugir á næsta bæ. Heimska þess
er auðsæ af þessari skilgreiningu í Hebreabréfinu, sem enn
stendur í fullu gildi: „trúin er fullvissa um það, sem menn
vona, sannfæring um þá hluti, sem eigi er auðið að sjá.“ Margt
í trúarefnum er yfirskilvitleg og meira tengt tilfinningu og
hugskynjun heldur en skynsemi. Meira að segja sumt í siða-
lærdómnum. Þess vegna getur enginn gert þá kröfu, að honum
sé aldrei boðað annað af stólnum en það, sem hann skilur út í
yztu æsar. Margt, sem oss er óskiljanlegt, er bjargfastur sann-
leikur, bæði í heimum efnis og anda.
Hitt er sjaldgæfara, þótt finna megi þess fyrr og síðar dæmi,
að menn prédika á stundum það, sem kalla mætti skynsemis-
lausa trú. Ræðan er næstum því eingöngu tóm háspeki, sem fer
ýmist fyrir ofan garð eða neðan hjá áheyrendunum. Það eru
ekki aðeins hugtökin, sem þeir botna ekkert í. Þeir skilja ekki
einu sinni orðin, guðfræðiumbúðirnar, sem þau eru vafin í.
Og í mótsetningu við hina fyrrnefndu, sem hættir til að stagl-
ast eingöngu á siðgæðismálunum, ganga þessir síðarnefndu svo
langt í öfuga átt, að þeir minnast varla orði á annað en trúna,
rétt eins og breytnin sé algjört aukaatriði. En þótt til séu sjálf-
nefndir „trúleysingjar“, sem eru hin mestu göfugmenni, og ill-
menni, sem eru „þræltrúuð" á yfirborðinu, er samband trúar
og siðgæðis líkt og á milli stofns og greina.
Prédikun sjálfs meistarans, hvort heldur Fjallræðan eða
dæmisögurnar, segja hér skýrt til vegar. Hann talaði það mál,
sem allir skildu, og tók dæmi úr daglega lífinu boðskap sínum