Sjómannadagsblaðið - 01.06.1995, Qupperneq 58

flugmennina á þýsku í upphafi var
tortryggni þeirra í okkar garð mikil -
satt að segja allt til þess er við vorum
að sigla inn Faxaflóa! Seinna komu til
okkar menn frá breska hernum að
þakka okkur fyrir björgunina. Sögðu
þeir okkur jafnframt þær raunalegu
fréttir að ekki hefði verið hægt að bjar-
ga fæti mannsins sem verst var leikinn
af kuldabólgum. Hafði hann strax
verið sendur til Englands á sjúkrahús,
en það dugði ekki til.“
Viðskipti við Grænlendinga
„Eg lét þess ógetið að flugmennirnir
þrír höfðu á hrakningi sínum komið
að björgunarbáti af dönsku skipi. Af
þeim mönnum sem um borð voru var
helmingurinn látinn en hinir um það
bil að deyja. Danirnir höfðu hugsað
sér að freista þess að ná landi á
Grænlandi og buðu nú flugmönn-
unum að koma um borð til sín og
verða sér samferða, en þeirra bátur var
stærri. En flugmennirnir afþökkuðu
það boð. Stöðug norðvestanátt var á
og þeir voru 300 mílur frá
Grænlandsströnd og hefði bátnum lítt
miðað á svo langri siglingu. Að auki
sáu þeir réttilega að þótt þeir kæmust
til Grænlands var það að mestu
óbyggt land og þeir litlu betur settir
þar. Skildi því leiðir með bátunum
þarna.
En þegar Lagarfoss lagði af stað á ný
einskipa til Vesturheims og við
sigldum rétt uppi við Grænlands-
strönd ákváðum við þó að sýna sér-
staka árvekni ef bátur væri á reki á
þeim slóðum. Þessi aðgát varð meðal
annars til þess að skyndilega komum
við auga á bál í landi. Við vorum ekki
í vafa um að þarna væru skipbrots-
menn að reyna að vekja athygli á sér.
Var því mannaður bátur undir
leiðsögn fyrsta stýrimanns, Eymundar
Magnússonar, og róið í land. Við hinir
biðum spenntir eftir hvað þarna væri á
ferð. En svo kemur báturinn til baka
og virðast þeir Eymundur og félagar
harla undrandi á svipinn. Höfðu þeir
þá sögu að segja að þarna hefðu aðeins
verið grænlenskir veiðimenn á ferð.
Vildu þeir bara spjalla við okkur og þó
einkum vita hvort við ættum ekki
handa þeim viský og vindla! Varð fátt
um kveðjur og héldu þeir orðalaust
um borð á ný og reru til skips.
Þessi voru nú kynni okkar af þeim
eskimóunum!“
Kafbátarnir virtust einráðir á
hafinu
„En nú víkur sögunni að siglingum
mínum á Goðfossi sem voru í megin-
atriðum svipaðar því sem ég þegar hef
lýst.
En á Goðafossi fórum við að finna til
þess að þýsku kafbátarnir virtust vera
alveg einráðir á hafinu. Þeir sýndust
fara allra sinna ferða án þess að vera
ónáðaðir, því hvað eftir annað voru
þeir komnir inn í miðjar lestarnar hjá
okkur — og skutu á bæði borð. En
um áramótin 1942-1943 var að sjá
sem mikil breyting yrði á þessu:
Fylgdarskipin voru nú greinilega búin
tækjum sem heyrðu betur til kafbát-
anna en áður og vönduðu þeim ekki
kveðjurnar. Fyrir vikið gerðust kaf-
bátamennirnir ekki jafn öruggir um
sig: Undir eins var byrjað að varpa
djúpsprengjum að þeim og skipalestin
látin breyta um stefnu og sigla í ótal
hlykkjum. 1943 tóku þýsku kafbát-
arnir því upp nýja aðferð: Þeir fóru
ekki lengur inn í skipalestarnar heldut
héldu sig utan við þær og skutu að
skipunum þaðan. Fyrir vikið virtist nu
meiri ónákvæmni í skotum þeirra en
áður var. Við höfðum lista um þau
skip sem í lestinni voru og sýndist
okkur að kafbátarnir veldu nú úr þau
skipin sem stærst voru. Helst komu
kafbátarnir í ljósaskiptunum eða þa
eftir að myrkt var orðið á kvöldin-
Munu þeir hafa siglt á díselvélunum
ofansjávar að deginum til á undan
skiplestum sem þeir fundu og biðu
þeirra svo í kafi undir kvöld. Mest var
hættan þegar tunglsljós var, því þa
gátu þeir miðað nákvæmar.
Það erfiðasta við þetta og það sem fór
illa með taugar manna var að þegar við
sigldum fram hjá sökkvandi skipum
og sáum að mennirnir voru komnir 1
sjóinn var harðbannað að stöðva og
reyna að bjarga þeim. Á lífbeltum
mannanna logaði lítið, rautt Ijós og
sáum við stundum fjölda af þessurn
ljósum rétt þar hjá sem við sigldurn-
Það gekk nærri mönnum að mega
ekki bjarga þeim, en þessum skipalest'
um fylgdu sérstök björgunarskip og 1
stórum lestum voru sérstök sjúkraskip-
Ég man að eitt sinn kom skipstjórinn
inn til mín og sagði að voðalegt væfi
að sigla svona fram hjá mönnunum og
Goðafoss. Hann var smíðaður í Svendborg 1921 og var 1542 brúttórúmlestir.
58
SJÓMANNADAGSBLAgl^