Eimreiðin - 01.01.1940, Síða 38

24
ENDURHEIMT ÍSLENZKRA SKJALA OG GRIPA eimiæiðin
Það mætti spyrja, hver höfuðnauðsyn sé á því að flytja
þessi handrit hingað heim frá fræðilegu sjónarmiði séð, þar
eð mörg af þeim hafa verið gefin út og sum margsinnis. Þessu
má svara með því, að það er fyrst og fremst þjóðarmetnaður
íslendinga að endurheimta þessi hanclrit, islenzk handrit, rit-
uð af íslendingum um islenzk efni — eins og einn af háskóla-
kennurum vorum hefur orðað það —, og væri sú ástæða ein
nægileg til þess að hraða því að fá sem flest af þessum hand-
ritum heim til íslands. En auk þessa ber vísindalega nauð-
syn til þess af ýmsum ástæðuin.
Eitt af verkefnum íslenzkra fræða er að semja vísinda-
lega orðabók yfir alt málið frá því í l'ornöld og fram á vora
daga. Er það álit fræðimanna, að semja þurfi á ný Fritzners
orðabók hina miklu, en það er sama sem að fara að nýju
yfir allar frumheimildir og handrit. Nokkurt tilstand mun
nýlega hafa verið hjá stjórn Árnasafnsins um að hefja slíka
útgáfu í Khöfn, sem trúlegast fer nú út um þúfur vegna
stríðsins. — Það er augljóst mál, að íslendingar eru færastir
til að vinna þetta verk, og bæri að gera það hér i Reykjavík.
Fritzners orðabók, sem er yfir gamla málið, nær ekki lengra
en fram á 14. öld, og eru þeir, sem til þekkja, ekki í vafa uin,
að það orsakaðist af þekkingarskorti á miðaldahandritum
og sumpart af lítilsvirðingu á gildi miðaldabókmenta, að því
verki var ekki haldið lengra áfram en til þess tíma. Nú eru
menn sammála uni það, að slík orðabók eigi að ná yfir alt
tímabilið frá bygð íslands og' fram á vora daga. — Það er
kunnugt mál, að mörg miðaldahandritanna liafa ekki enn
verið gefin út, og er þar að sjálfsögðu margskonar fróðleik
að finna, enda vafalaust, að ef öll þessi handrit væru hingað
komin, myndu þau stuðla að aukinni vísindastarfsemi að ís-
lenzkum fræðum við háskólann og laða hingað alla þá erlendu
vísindamenn, er við þau fræði fást. — Saga íslands má kall-
ast enn órituð, og myndi mega ætla, að ef allar heimildir
væru hér í landi, yrði slíkt verk fljótar og að öllu greiðlegar
unnið. En að láta það dragast mikið úr þessu, er ekki vansa-
laust. Á hinu er vitanlega ekld mark takandi, þótt danskir
fræðimenn hafi um tima verið með nokkurs konar bollalegg-
ingar um íslenzka „námsmiðstöð“ eða „fræðamiðstöð“ í sam-