Eimreiðin - 01.01.1940, Síða 44

30
LAUGARVELUR OG KRINGILSÁRRANI
eimreiðin
milli Austfjarða og Suðurlands. Er það hin forna þingleið
Austfirðinga. Þá leið fór Árni Oddsson, frá Brú á Jökuldal og
á Þingvöll, á þrem dögum, til að bjarga málum föður síns.
Dalur þessi er allvíðlendur og vel gróinn, þótt urahverfi hans
sé nú mestalt lilásið land og örfoka, þar sem fyrir rúmum
tveim mannsöldrum var gróið land og víði vaxið.
Brú á Jökuldal er nú efsti bær sveitarinnar. En talið er, að
áður fyrr hafi hann verið „í miðri sveit“, og eru kunn mörg
nöfn bæja, er staðið hafa ofar í dalnum. í Laugarvalladal er
eigi kunnugt nema eitt hæjarnafn að fornu. Er það Hrings-
staðir, og sjást þar enn minjar hans. En tvö sel hafa verið i
dalnum. Er Laugarvalladalur á vissan hátt framhald af Jökul-
dal, þótt Jökulsá renni austan við öldu þá, er myndar austur-
hlið dalsins. Neðarlega í Laugarvalladal er eyðibýlið Laugar-
vellir, og dregur dalurinn nafn sitt af þeim stað. Eru þar greini-
Jegar og allmyndarlegar bæjarrústir, enda er eigi ýkja langt
siðan nýbýli var reist þar og búið um nokkurra ára skeið.
Mun það hafa verið skömmu eftir síðustu aldamót og fram uni
1910—12, að því er ég bezt veit. —- Hefur nýbýli þetta verið
mjög afskekt og úrleiðis, þvi að nú liggja engar leiðir uni
LaugarvaHadal. Næsti bær hefur verið Brú á Jökuldal, og mun
þangað a. m. k. um fi stunda lestagangur, og er mikill hluti
þeirrar leiðar ógreiðfær mjög.
Sagt er, að maður sá, er á Laugarvöllum bjó, hafi mist flest
alt fé sitt í Jökulsá eitt vor og hafi sjálfur dáið skömmu
seinna og vofeiflega, að talið er. Síðan hefur eigi verið búið
þarna. En þar er nú gangnakofi Jökuldæla í einni tóftinni og
hestarétt. Eins og nafnið bendir til, eru þarna laugar, og hefur
jarðhiti verið mikill áður fyr og víðar en nú er. Spretta laugar
þessar upp undir lækjarbakka i túnjaðri og renna út í lækinn,
svo að hann er volgur upp frá því og neðst i honum dálítiH
l'oss heitur. Sökum þessara staðhátta er eigi vel að marka hita-
stig laugar þessarar, en Þorvaldur Thoroddsen mældi þar
mestan hita ö8 stig. Eru gömul hverastæði á nokkrum stöð-
um nærlendis, og í árgilinu fyrir neðan bæinn er alhnikill
„foss“ af gömlu hverahrúðri, sem myndast hefur i bungurn
niður eftir gilbarminum, meðan hverirnir voru við lýði og
vatnið seytlaði í sífellu niður brekkuna. Telur Thoroddsen