Eimreiðin - 01.07.1949, Page 87

eimreiðin
RITSJÁ
239
(sbr. t. d. eintal Þorlins, bls. 149—
153). Fyrir konia einnig stirðlegar
setningar, sbr. t. d. bls. 27: „Hann
~~ — — fann til fjallþunga saknað-
arins við niinnsta efaneista á lieil-
■nduni skapanornanna". En það er
ymislegt gott um þessa frumraun
bins unga böfundar, sem gefur fyrir-
beit um meira og betra. Sagan er á
böflum spennandi og fjörlega riluð,
iyndni á höf. í allríkum mæli — og
bann notar talsvert nýjustu orðatil-
læki þeirrar íslenzku mállýzku, sem
nú er í mótun, til þess að bressa upp
a samtölin. Þetta síðasta atriði er þó
naumast til að dást að. Stundum not-
ar höf. lika fágæt orð (sbr. tasvígur,
'nanglöð o. fl.), og er slíkt kostur,
l'egar um er að ræða gömul og góð
'slcnzk orð og ekki svo tíðnotuð og
samanrekin, að úr verði tilgerð. Ilezti
báttur bókarinnar er kaflinn um dvöl
borlins í Hafnarfirði, samskipti hans
°g stúlkunnar Kötu, vonbrigði henn-
ar °g skilnað þeirra. Sem byrjanda-
verk er sagan góðra gjalda verð —
°g gefur nokkrar vonir. Við bíðum og
sjáunr hvað setur.
Sv. S.
ÖRELLINN — OG STUNDUM
SMELLINN.
Islenzkar bókmenntir eru freinur
bitækar að léttri fyndni, — og sár-
fáir íslenzkir rithöfundar eiga „hu-
nior að höfuðeinkenni. Benedikt
Gröndal hefur í Heljarslóðarorrustu,
orðar sögu Geirmundssonar og viðar
1 ritum sínum, sýnt ómengaða kímni-
gáfu. Plausor, — Ingimundur og Þór-
ergm Þórðarson eru i sama flokki
öfunda, Plausor í bundnu máli,
ogimundur og Þórbergur í óbundnu
^ og sá síðastnefndi mikilvirkastur.
msa fleiri mætti nefna — og nú
siðustu árin hefur nýr höfundur
bætzt í þessa þunnskipuðu fylkingu.
Hann nefnir sig Hans klaufa, og er
nýkomin eftir hann sjötta bókin:
Holditi er veikt. Úr dagbók Högna
Jónmundar (Rvík 1949, Bókfellsút-
gáfan). Áður er til eftir hann smá-
sögusafnið Bak við tjöldin (1941)
og auk þess fjórir leikþættir.
Þessi nýja bók Klaufa er bjúskap-
arsaga Högna Jónmundar og Karó-
línu konu hans — eða réttara sagt
ýmsar atburðasögur úr sambúð
þeirra. Þarna er t. d. sagan um það,
þegar Karólína gekk í Náttúrulækn-
ingafélagið, um viðureignina við
negrann, um dávaldinn Valda Rósa
og kröggur Karólinu í sambandi við
sýningar hans, um Ögn og lordinn,
o. fl. Margt er hér hnyttilega sagt,
og fyndin tilsvör fjúka hjá söguper-
sónunum. Einkum er það aðalsögu-
lietjan, Högni Jónmundar, scm reyn-
ist oft brellinn — og stunduin smell-
inn — í viðskiptum sínuin bæði við
eiginkonuna og aðra. Það mun marg-
ur liafa gaman af þessari bók. Skop-
teikningarnar, sem fylgja til skýr-
ingar efninu, gera og sitt til að auka
á kátínuna.
Sv. S.
Skúli Skúlason: REPUBLIKKEN
ISLAND. Bergen 1949.
Norska stofnunin „Clir. Mickelsens
Institutt for Videnskap og Ándsfri-
het“ hefur gefið út rit þetta um lýð-
veldið ísland, eftir Skúla Skúlason,
blaðamann. Ritið er eitt af fleirum
í safninu: „Tidens Ekko, smaskrifter
om storpolitiske problemer“, og er
þetta þriðja ritið á þessu ári í safn-
inu. Höf. rekur liér í fáum og skýr-
um dráttum stjórnmálasögu íslend-
inga síðan um aldamótin 1800 og þá