Eimreiðin - 01.05.1964, Blaðsíða 48

136
EIMREIÐIN
en Malberg. Höfundur Ijóðanna
var skáldið Nis Petersen, er verið
hafði eiginmaður leikkonunnar,
þá látinn fyrir nokkrum árum. I>að
var liið alkunna kvæði hans De
sma bfirtis smil, sem Ellen Malberg
hafði flutt okkur af þeirri list og
innlifun, sem sjaldgæf er.
Síðan þetta var, hafa verk Nis
Petersen veitt mér marga ánægju-
stund og íhugunar. Tilgangur jress-
arar greinar er jró ekki sá að reyna
að skilgreina hið margþætta skáld-
eðli hans — það hefur reyn/t snjöll-
um ritskýrendum torvelt viðfangs
— heldur aðeins að minna lítilshátt-
ar á æviferil hans og einstök verk
hans, sem mér eru öðrum fremur
hugstæð.
Fá dönsk skáld hafa verið um-
þráttaðri en Nis Petersen. Um
hann hafa gengið sögur, sannar og
lognar, fagrar eða ófagrar — svo
margar að vel mættu hæfa jtjóð-
hetju. Nis og Kaj Munk voru ná-
frændur (systkinasynir). Margt mun
verið hafa skylt með þessum frænd-
um. Báðir voru munaðarlausir í
æsku, báðir féllu í valinn á bezta
aldri. Kaj Munk hafði, þá er hann
féll frá, náð að rita endurminn-
ingar sínar, er veita innsýn í líl
hans sem manns og rithöfundar.
En frændi hans Nis lét ekkert slíkt
eftir sig. Hann var jafnjrögull um
sjálfan sig og hagi sína eins og Kaj
Munk var opinskár. Jafnvel virtist
svo sem honum væri yndi að ]j\í
að leiða menn afvega í þessu efni.
Vinur hans frá æskuárunum minn-
ir í Jjví sambandi á latneskt orðtak,
er Nis Petersen hafði sérstakar
mætur á: „Mundus vult decipi,
ergo decipatur." (Heimurinn vill
láta blekkjast, því skal hann og
blekktur verða). Hér mun Jjó getið
nokkurra ytri staðreynda um hl
hans.
Nis Petersen fæddist árið 1897 í
bænum Vamdrup á Jótlandi, Jj:i1‘
sem faðir hans stundaði sútaraiðn.
Kornungur missti hann foreldra
sína báða, en var fóstraður upp ;h
móðurömmu sinni, er búsett var 1
Herning. Frú Nissen var merk
kona og naut almennrar virðingar
í heimabæ sínum. Hún var áhang-
andi danska heimatrúboðsins og
veitti forstöðu kristilegu heimih
fyrir ungar konur. Dvölin í húsi
hennar varð Nis Petersen örlaga-
rík. Danski bókmenntafræðingur-
inn Hans Brix kemst svo að orði.
að á heimili ömmunnar hafi mynd-
azt vísirinn að þeim klofningi sál-
arlífsins, sem einkenndi hann jafo-
an síðan.
Námsferill hans varð livorki
langur né loflegur, enda virðist
hann lítt hafa sótzt eftir frama a
Jjeirri braut. Viðhorf hans til skóla
og kennara má meðal annars marka
af Jjví, að á þessum árum snyi
hann frelsisóði Frakka upp í har-
áttusöng undirokaðra skóladrengja-
I Jjessu kvæði og ýmsiim fleiri fia
skólaárunum sýnir hann Jjega’
undra verða leikni í meðferð máls
og glögga tilfinningu fyrir hinum
skoplegri hliðum tilverunnar.
Frú Nissen hafði ákveðið, að'
dóttursonur sinn skyldi verða lyfja'
lræðingur. Að loknu gagnfræða-
prófi hélt því Nis Petersen til Nak-
skov á Lálandi og stundaði þaI
nám í lyfjafræði um þriggja ara