Ægir - 01.02.1918, Blaðsíða 18

34
ÆGIR
kelsanna, eða i sérstökum hornkendum
hylkjum, eins og t. d. egg margra há- og
skölutegunda i s. n. Pétursskipum eða Pét-
ursbuddum. En hin svifandi egg þorsk-
flska og ílatfiska leynast á þann hátt, að
þau eru algerlega glæ og ekki auðið að
greina þau frá sjónum, fyr en augun eru
komin i þau. Pegar svo seiðin koma úr
egginu, hafast þau flest við um hríð uppi
um allan sjó, hvort sem þau eru klakin
á botni eða upp um sjó. Eru þau mjög
ósjálfbjarga fyrst i stað, en það verður
mörgum til lífs, að þau eru glæ og varla
greinanleg frá sjónum, nema augun, sem
líta út eins og tveir svartir deplai', og
lífhimnan (svarta himnan innan á þunn-
ildum marga fiska), sem er oft silfurgljá-
andi að utanverðunni, en hún mun ein-
mitt þess vegna geta orðið torsýnileg þeg-
ar horft eru hana neðan að (sjá siðar).
Pegar um fullorðna fiska er að ræða,
fer litur þeirra mjög eftir því, hvar þeir
dvelja tíðast.
Þeir fiskar, sem oft eru við yfirborð
sjávar, svo sem sild, loðna, sandsili,
guðlax, lax og makrill, eru tíðast grænir
eða bláir á baki, en silfurgljáandi eða
hvítir á siðum og kvið; svipað er og um
þorskinn, ufsann, ýsuna og lýsuna. Peg-
ar horft er á þessa fiska ofan að, úr sjó eða
lofti, eru þeir mjög samlitir grænum eða
blágrænum sjónum og því ilt að greina
þá, en séu þeir séðir neoan að, þá rennur
hinn ljósi litur á síðum þeirra og kviði
mjög saman við ljósglætu þá eða glampa,
sem er á haffletinum, neðan að séð, o:
þeir verða mjög torsýnilegir, og líklega
enn þá verra að greina þá þeim megin
frá, en að ofan.
Fiskar sem lifa á miklu dýpi og koma
sjaldan upp að yfirborði, upp i birtuna,
eru tíðast kolsvartir eða rauðir. Hinir
svörtu leynast mjög vel í myrkri undir-
djúpanna1). Rauðir fiskar eins og t. d.
karfi, leynast vist allvel í djúpinu, vegna ►
þess að hinn rauði litur þeirra dofnar eða
verður grár í grænni birtunni þar niðri.
Bolnfiskar, sem lifa á grunni, þar sem
birta er nægileg, eru tiðast mjög samlitir
botninum, þ. e. a. s. að ofan, en að
neðan eru þeir oft mjög ljósir eða alveg
hvitir, þannig er um lúðu (spröku), kola
og skötur, marhnúta og ýmsa fleiri. Par
til má telja þorskinn, sem er bæði botn-
fiskur og uppsjáfar fiskur. Skötur lifa
mest á leirbotni og eru morgráar að of-
an, alveg eins og leirinn, og eflaust ill-
greinanlegar frá botninum, ef þær liggja
kyrrar. Líkt má og segja um fullorðnar
lúður eg kolalegundirnar (skarkola, sand-
kola og aðra). Kolarnir eru jafnvel mis-
dökkir á lit, eftir því hve dökkur boln-
inn er; þeir geta meira að segja gjört
sig mislita, ef botninn er það. Pannig eru
skarkolar, sem veiddir eru á skeljasands-
botni, allir með ljósum dílum, sem svipar
til skeljabrota, og enn þá glöggar kemur
kemur þetta i ljós á smálúðu (1—4 vetra).
Eg hefi séð þesskonar lúður veiddar i
Garðsjó, þar sem er mjög stórgerður
skeljasandur i botni; bakið á þeim var
eins og stráð smáum skeljabrolum, það
voru ljósir blettir, sem voru þannig út-
lítandi. Pyrsklingur og jafnvel stútungur
er rauður að lit þegar hann er veiddur
í þara, ljós á skeljasandsbotni og mjög
dökkur i þröngum fjarðadjúpum,og danski
dýrafræðingurinn Dr. Petersen hefir tneð
tilraunum sýnt það, að þyrsklingurinn
1) Dagsbirtan nær ekki langt niöur í sjóinn
á 100 metra dýpi má vist heita myrkur. Samt
ná eklci allir litgeislar sólarbirtunnar jafnlangt
niður. Rauðu geislarnir ná skemst, en hinir
grænu lengst. Fó ná engir geislar langt niður
fyrir 1000 metra. Par er því algert myrkur, nema
skima sú, sem leggur af lýsandi dýrum (flsk-
um o. fl.).