Ægir - 01.03.1979, Blaðsíða 23

Lyf sem blandað er í fóður eru töluvert notuð
erlendis gegn sumum gerlasýkingum. Þetta getur
reynst haldgott, sé lyfið gefið nægilega fljótt, áður
en sýking er komin á hátt stig. Hins vegar eru
yerulega sjúkir fiskar einatt svo lystarlausir, að lyf
1 lóðri gagnar þeim ekki. Enn aðra gerlasjúk-
°rna er ekki unnt að lækna, enn sem komið er.
srtækt dæmi um slíkt er Corynebacterium-
nyrnaveikin, og einnig má nefna sýkingar af völdum
ycobacterium og Nocardia gerla, sem tíðum eru
'nni í bólguhnútum eða frumum fiskanna þar sem
y m ná ekki til þeirra. Eyðing fiska. úr eldis-
stöð þar sem slíkra sjúkdóma verður vart og sótt-
remsun stöðvarinnar er því eina raunhæfa að-
Serðin. Þctta á einnig við um veirusjúkdómana
N, IHN og VHS. Þeir eru ólæknandi.
^jnnilr atr*ði: Aðrar aðferðir sem hugsanlegar
1 baráttunni gegn smitsjúkdómum eru m.a.
^ ®misaðgerðir, og kynbætur fiska sem beint er
tagngert í þá átt að auka mótstöðu þeirra.
næmisaðgerðir fóru að verða raunhæfar eftir að
s Varð að nokkur vörn gegn sýkingu fékkst
en^ k ^V' að f'skn í blöndu af mótefnavaka,
n pað er sýkill, sem eftir meðhöndlun er orðinn
ættulaus fiskunum þótt hann valdi eftir sem áður
ndun mótefna gegn öðrum sýklum sömu
gundar. Á þennan hátt er unnt að taka til ónæmis-
No 6rnar flölda fiska án verulegrar fyrirhafnar. í
slíka^1 -°g ^ ^Ameríku hafa t.d. verið teknar upp
r °næmisaðgerðir gegn Vibrio anguillarum
fiskUm SCm vaJcJa Þar mestu tjóni í sjóeldi lax-
dn a' .^^Li er enn fullljóst hve endingargóð þessi
jjj.ærn'saðgerð er gegn sýkingu en hún virðist tak-
fisk U” 'Nmeríku telja menn að aðgerðin veiti
^ unum vörn fyrsta sumarið. Vibrio-veiki verður
þe S varj í yngri aldursflokkum laxfiska, einkum
hald^ ^e'r CrU ^uttir úr ferskvatni í sjó til áfram-
láta aUð • e^’s Þar- ^ví fieftm þuð gefið góða raun að
ís, Se’ó>n gangast undir ónæmisaðgerð 3-4 vikum
Þau eru n„„ I sj6.
rev °næmi fiska gegn vissum sýklum kann að
gggn"8', úfir'farik aðferð í framtíðinni til varnar
andi SjU*c^Umum. Tegundir laxfiska eru mismun-
stakrnæmar gegn afiveönum sýklum, jafnvel ein-
fi'önd*1^11 'nnan sömu tegundar, og með kyn-
>nga Un gæt’ reynst mögulegt að velja úr einstakl-
gæta^2 hagStæða eiginleika. Hins vegar þarf að
þVj S|ÍCSSfiverju hin aukna mótstaða er fólgin,
lr onæmir fiskar kunna að vera smitberar.
Ef um hættulega sýkla er að ræða, gætu þessir
smitberar orðið ógnun öðrum fiskum.
Viðbætir: Um töku sýna og flutning
Þegar sjúkdóms verður vart í eldisstöð hér á
landi og orsakir hans eru ekki ljósar, er hagkvæmast
að senda lifandi fiska í rannsókn til Tilrauna-
stöðvar Háskólans í meinafræði að Keldum svo
fljótt sem kostur er, að höfðu samráði við dýra-
lækni eða fisksjúkdómafræðing tilraunastöðvar-
innar. Einkum flýtir það sjúkdómsgreiningu, ef
eldisstöðin er fjarri tilraunastöðinni.
Mikilvægt er að velja lifandi fiska til rann-
sóknar og mega slíkir fiskar alls ekki hafa verið
baðaðir með neins konar efnum. Úr eldiskeri eða
tjörn skal velja annars vegar greinilega sjúka fiska
og hins vegar fiska sem minna eru sýktir eða
virðast jafnvel eðlilegir. Fiska úr hvorum flokknum
um sig skal setja í sérstök ílát til flutnings. Ef
líkur eru á að allmargar klukkustundir líði þar
til fiskarnir komist á áfangastað getur verið hentugt
að nota sterka plastpoka, sem komið er fyrir í
traustara íláti með einangrun. í pokana er sett
kalt vatn u.þ.b. 5°C, fiskarnir síðan settir í og
bundið vandlega fyrir opin eftir að súrefni hefur
verið dælt í vatnið svo miklu að það safnist fyrir
að auki í efri hluta pokans. Milli pokans ogeinangr-
unarinnar er gott að setja ís.
Dauða fiska ætti því aðeins að senda, að ekki
sé annars kostur, því að þeir eru iðulega gagns-
lausir til rannsóknar. í slíkum tilvikum á að senda
þá sem ferskasta, setja þá í tóman plastpoka sem
komið er fyrir í íláti með einangrun og ís þar á
milli. Sum sníkjudýr á roði og tálknum yfirgefa
oft dauða eða deyjandi fiska mjög fljótt og finnast
því ekki á slíkum fiskum, þótt þau hafi verið
orsök veikinnar. í annan stað veldur eðlileg gerla-
flóra utan á roði og í meltingarvegi örri rotnun
dauðra fiska, einkum í upphituðu eldisvatni, svo
ógerlegt getur reynst að finna aðrar gerlateg-
undir sem hugsanlega hafa leitt til sjúkdómsins.
Einnig verður erfiðara að greina vefjabreytingar,
sem einkennandi eru fyrir ákveðna sjúkdóma.
Nauðsynlegt er að eftirfarandi upplýsingar fylgi
sýnum:
1. Hvenær varð sjúkdómsins fyrst vart?
2. Hefur svipaðra sjúkdómseinkenna gætt áður
meðal fiska í eldisstöðinni?
ÆGIR — 139