Ægir - 01.10.1979, Blaðsíða 11

Jón Sigurðsson, forstjóri Þjóðhagsstofnunar:
Stjórn fiskveiða
^rein þessi er í aðalatriðum samhljóða erindi,
Seni flutt var á fundi um stjórn fiskveiða, sem
sJavarútvegsráðherra boðaði til að Laugarvatni
25- ágúst 1979.
h Hvers vegna þarf opinber afskipti?
Óheftur aðgangur að fiskimiðunum umhverfis
ndið hefur lengi verið meginreglan í íslenzkum
skveiðum. Á síðari árum hafa þó eins og alkunna
^ Ver>ð festar í lög og reglur ýmsar takmarkanir
Þennan aðgang. Yfirleitt hefur hér verið um beinar
akmarkanir á sókn að ræða, boð og bönn. Til-
gangurinn hefur ýmist verið að vernda fiskstofna,
ern taldir hafa verið í hættu, eða að vernda hags-
Ur>i þeirra, sem veiðarnar stunda. Eitt gleggsta
®mið um fyrra tilfellið er bannið, sem sett var við
eiðum úr íslenzka síldarstofninum, en útfærsla
enzku fiskveiðilögsögunnar ætti að duga til
e^mis um hið síðara. Oft fara þessar ástæður, það
r fiskvernd og hagsmunavernd, auðvitað saman.
. seinni tíð má í umræðum um stjórn fiskveiða
~re'na önnur rök fyrir opinberum afskiptum af
l's^veiðum og sjávarútvegi yfirleitt. Frá efnahags-
e8u sjónarmiði er þörfm fyrir opinber afskipti af
Sjavarútveginum tvíþætt:
1) Þegar til lengdar lætur, leiðir óheft sókn til
ofnýtingar fiskstofna vegna þess, að hver
einstakur útvegsmaður skeytir ekki um
áhrif eigin sóknar og afla á aflabrögð
annarra.
2) Sveiflur í tekjum sjávarútvegs, sem er uppi-
staðan í útflutningstekjum landsmanna,
hafa ekki eingöngu áhrif á afkomuna í
greininni sjálfri heldur einnig á allan
þjóðarbúskapinn. Til þess að stuðla að
jafnvægi og jöfnum framförum í hagkerf-
inu er æskilegt að jafna þessar sveiflur.
^arflaust er að taka fram, að skoðanir manna
eru nokkuð skiptar um bæði þessi atriði, en þó yfir-
leitt ekki svo, að menn afneiti þeim algerlega. Ég
ætla einkum að fara hér orðum um fyrri þáttinn af
þeim, sem ég nefndi, það er hvernig stuðla eigi að
hagkvæmri nýtingu nytjafiskstofnanna við landið.
Því fer þó fjarri, að ég ætli að gera þessu máli
fræðileg skil, heldur ætla ég aðeins að spjalla vítt
og breitt um þær aðferðir, sem til greina koma við
stjórn fiskveiða, um kosti þeirra og galla, án þess að
af því verði dregnar sérstaklega ákveðnar niður-
stöður. Ég mun þó reyna að varpa fram heillegri
hugmynd til umræðu og athugunar.
2. Markmið fiskveiðistjórnar.
Markmið fiskveiðistjórnar ætti að vera að veiða
hverju sinni hæfilegt magn úr hverjum stofni með
sem beztri stærðardreifingu aflans á sem ódýrastan
hátt. Þetta kann að hljóma háleitt og vera má, að
menn verði að sætta sig við eitthvað lægra en þenn-
an hefðartind; en viðleitni verðum við að sýna.
Fiskifræðilegri þekkingu hefur fleygt fram á
undanförnum árum, en enn sem komið er er hún
bundin við fáa fiskstofna og rannsóknirnar eru
ennfremur bundnar við hvern stofn fyrir sig. Auð-
vitað eru óviss og óþekkt atriði í þessum fræðum, en
þá óvissu megum við ekki ævinlega meta okkur
til hagsbóta.
Enn hafa litlar rannsóknir farið fram á nýtingu
margra fiskstofna saman frá fiskifræðilegu sjónar-
miði. Að minni hyggju skortir þó meira á hitt, að
menn hafi nægilega góða þekkingu á samhengi
sóknar og kostnaðar og á efnahagslegum áhrifum
mismunandi stjórnaraðgerða. Þar skortir mikið á,
svo hægt sé að gefa nákvæmar forskriftir fyrir
hlutunum. Hins vegar liggja nokkur mikilvæg
atriði í augum uppi, og því ekki ástæða til
ÆGIR — 583