Ægir - 01.11.1981, Qupperneq 39

Mælingar á aðgerðartíma um borð í tveimur
togurum sýndu, að þegar blóðgunarkör voru
notuð, tók aðgerðin u.þ.b. helmingi lengri tíma en
þegar blóðgun og slæging var framkvæmd í einu
lagi.
Þegar matsniðurstöður á fiski úr skipum með og
án blóðgunarkara voru bornar saman kom eftir-
farandi í ljós: Tíu togarar með kör fengu 94.6% ±
1.2% aflans dæmdan í 1. flokk, en átta togarar án
blóðgunarkara 82.8% ±4.6%. Kristján Kári taldi,
að ekki væri tölfræðilegur munur á þessum meðal-
tölum, þ.e. að það breyti engu um matsflokkinn
hvort blóðgunarkör eru notuð eða ekki. Að
minnsta kosti ein íslensk rannsókn (10) bendir til
hins gagnstæða. Árið 1973 voru gerðar á vegum
Fiskmats ríkisins athuganir á vinnuaðstöðu og hrá-
efnismeðferð um borð í togaranum Júlíusi Geir-
mundssyni frá ísafirði. Meðal athugana var
samanburður á þorski, sem annars vegar var látið
blæða í kari i 30 mín. fyrir slægingu, og hins vegar
blóðgaður og slægður tafarlaust. Bæði ferskfisk-
mat og saltfiskmat gáfu sömu niðurstöðu. Fiskur-
inn sem var blóðgaður í kar og slægður síðar, kom
mun betur út og var gæðamunurinn því meiri sem
fiskurinn var lengur geymdur í ís (10).
Vart þarf að tíunda það hve mikilvægt mál er
hér á ferðinni. Kristján Kári Jakobsson benti á í
grein sinni (1), að ef 10% meira af afla eins skut-
togarans hefði farið í 1. flokk (96% í stað 86%) þá
hefði áhöfnin getað sparað sér að veiða ca. 500
tonn, en borið það sama úr býtum.
III. Blóðgunar- og slægingartilraun um
borð í Ásgeiri RE 60
1- Framkvæmd.
Fyrri tilraun. Notaður var 50—90 cm þorskur
veiddur á Strandagrunni 12. júlí 1981. 1 byrjun
tilraunar var allur fiskurinn sprelllifandi.
(1) Blóðgað í blóðgunarkar. Eftir blóðgun var
fiskinum látið blæða út í 20 mín. í rennandi
sjó. Þá var hann slægður og þveginn í fisk-
þvottavél af gerðinni Skeides 580.
(2) Blóðgað og slœgt samtímis. Skorið var á
hálsæðar, rist fyrir og tekið innanúr án þess
að fiskinum væri sleppt. Úr slægingunni
fór fiskurinn beint í þvottavélina.
(3) Seinblóðgað. Þorskurinn var geymdur
óísaður í kassa í 6 klst. Þá var gert að hon-
um á sama hátt og í lið (2), þ.e. blóðgað og
slægt í einu lagi.
Að lokinni aðgerð og þvotti var fiskurinn vand-
lega ísaður í kassa og geymdur í 7 daga.
Seinni tilraun. Þorskurinn var af svipaðri stærð
og í fyrri tilrauninni, veiddur á Strandagrunni
14. júlí. Öll tilhögun var sú sama og í fyrri til-
rauninni fyrir fyrstu tvo tilraunahópana. Fyrir
þriðja hópinn var hins vegar notuð aðgerð sem
mun vera nokkuð algeng. Aðgerðin felst í því
að skorið er á hálsæðar og rist fyrir um leið.
Síðan er látið blæða út áður en tekið er
innanúr. Blóðgað var í blóðgunarrennum þar
sem sjór sprautaðist á fiskina án þess að hann
færi á kaf. í þessari tilraun var fiskurinn
geymdur 5 daga í ís áður en mat fór fram.
2. Gæöamat.
Þegar í land var komið var fiskurinn settur í
móttöku frystihúss ísbjarnarins h.f. Matið var
framkvæmt á tvo vegu. í fyrsta lagi gerði
Sigurður Njálsson yfirverkstjóri, ósundurliðað
mat á 20 fiskum úr hverjum samanburðarhópi.
í öðru lagi framkvæmdi Torfi Þorsteinsson,
fisktæknir, R.f., sundurliðað mat á fimm fisk-
um úr hverjum hópi. Notaðar voru viðmiðunar-
reglur Fiskvinnsluskólans. Gefin var einkunn
fyrir hvert atriði og síðan var tekið saman hve
oft allir fiskar í hópnum fengu ákveðna eink-
unn. Á hverjum fiski voru athuguð 5 atriði
þannig að 5 fiskar gátu mest fengið 25 atriði
dæmd í 1. flokk o.s.frv. Þannig voru öll skoð-
unaratriðin metin jafnt.
Úr hverjum hópi voru síðan teknir 5 fiskar af
handahófi og þeir flakaðir. Flökin voru roðflett
og hraðfryst hvert í sínu lagi. Eftir u.þ.b.
tveggja vikna geymslu í frysti voru flökin þidd
upp í kæli og þau metin af tveim starfsmönnum
Sölumiðstöðvar hraðfrystihúsanna, þeim
Guðbrandi Ásmundssyni og Gróu Ágústsdótt-
ur. Matskerfið sem lagt var til grundvallar
flakamatinu er sýnt í viðauka I, en sölusamtök
frystiiðnaðarins meta flök í samræmi við þessa
lýsingu.
3 Niðurstöður.
Báðar tilraunir gáfu sömu niðurstöðu, þ.e. að
betra sé að blóðga í blóðgunarkar en að blóðga
ÆGIR — 615