Ægir - 01.04.1984, Qupperneq 25

rneira drapst af ormum í maga selanna við endursýk-
lngu í tilraunaskyni, þegar stutt var um liðið síðan sel-
lrnir höfðu verið sýktir, heldur en þegar langur tími
Var á milli tilraunasýkinga. Fátt bendir þó til þess að
^líkt sé tilfellið í náttúrunni, því allar athuganir á
ringormasýkingu sela við náttúrleg skilyrði, benda
Þess að þeir séu stöðugt sýktir. Vottur af breyti-
e>ka í ormasýkingu útsela við Kanada kom fram við
°nnun og reyndust þeir sýktastir síðla sumars
(McClelland 1980).
Tíðni og fjöldi selorma í hýslum í
Norður-Atlantshafi
Um tíðni og fjölda P. decipiens lirfa í 1. stigs milli-
ýslum er lítið vitað. Aðeins ein lirfa fannst í 87 þang-
sum, sem teknar voru úr mögum þorska við Noregs-
strendur (Björge 1979). Þrjár lirfur fundust í 8500
_rabbadýrum, sem könnuð voru í Bras d’Or Lakes í
anada (Scott & Black 1960). Ef marka má af þessu
er O'ðnin lág og lítill fjöldi lirfa í hverjum 1. stigs milli-
hysli selormsins.
Þm sýkingu 2. stigs millihýsla er meira vitað, en
eru ýmsar fisktegundir eins og áður sagði. Kan-
arnenn gerðu skipulagðar rannsóknir á þessu sviði
a árunum 1947-60. Niðurstöður þeirra eru í stuttu
mJH Þær’ að allt upp í 91% þorsks við ströndina var
ur og 86% lúðu. Sýkingin var mest næst landi, en
Un minni utar. Þorskur í St. Lawrenceflóa var til að
atynda 91% sýktur og með 223 lirfur/45 kg flök að
við altalÍ’ ^ útmiðum (Flemish Cap, Grand Bank,
sýðriaUStUrStrÖncl Nýfuuúnalands, við Labrador og
^ Pierre Bank) var sýkingin mun minni, um 6%
sVk ^ lirfur^ kg flök. Þorskurinn reyndist þegar
hvi^ Sem Þyrsklingur og gat sýkingin jafnvel verið
'eid 1 01681 ' ^®^11171 af smáþorski. Frekari athuganir
fi , u 1 Ijós að sýkingin var misjöfn eftir stærð
frá SI0S’ vei^istað og árstíma. Göngur þorsks til og
tíð ''e!^isvæe)um höfðu mikil áhrif á hvernig orma-
1 'onduðum afla var háttað (Scott & Martin
str" hringorma, sem fundust í þorski við
I959ld'°a V°rU lirfur dec'P‘ens (Scott & Martin
^ _ Aðrar fisktegundir sem kannaðar voru höfðu
1T11nna af hringormum í holdinu.
hófu um líkt leyti rannsóknir á hringorma-
nið ^U fisiíte8uncla á sínum heimamiðum. Helstu
hrinrStÖÖUr Urðu Þær að á árunum 1958-1975 óx
f ^ ®Urrnasýking þorsks, sérstaklega við ströndina og
Suð°r UrSjÓ' f3°rs'{ur er nu sýktastur við ströndina á
Ur og Norður-Minch, en þar er um 80% 3 ára
þorsks og eldri sýktur með um 6 selorma í fiski að
meðaltali. Á Clyde-svæðinu (við Suðvestur-Skotland)
eru yfir 73% 4 ára og eldri þorska sýktir með um 6
selormslirfur að meðaltali. Selormasýking yngri
þorska er jafnan minni en þeirra eldri, þar við strönd-
ina. Við Bretlandseyjar hefur A«/sa/c/ssýkingfiskteg-
unda einnig aukist. Sýking annarra nytjafiska á
Bretlandsmiðum af selormi er mun minni en þorsks-
ins.
W. Kahl (1939) var fyrstur manna til að kanna
hringormasýkingu fisktegunda á íslandsmiðum.
Reyndust 9,4% þorska vera sýktir af selorminum.
Næst könnuðu C.L. Cutting og G.H.O. Burgess
(1960) hringormasýkingu hér, en þeir greindu ekki á
milli Phocanema- og Anisakis-Wxía. (Tafla 1). N.E.
Platt (1975) gerði samanburð á hringormasýkingu
þorsks á nokkrum svæðum í Norður-Atlantshafi.
Meginniðurstaða hans var sú að við íslandsstrendur
er þorskur að jafnaði sýktari en annarsstaðar í
Norður-Atlantshafi (könnun hans náði ekki til
stranda Kanada og Bandaríkjanna).
Jónbjörn Pálsson (1975 a) hóf rannsóknir á hring-
ormasýkingu þorsks hér við land 1973, á vegum Sela-
nefndar. Niðurstöður hans urðu þær helstar, að
72,1% af þorski hér við land er sýktur af selormi.
Meðalfjöldi selorma í fiski var 6,1. Sýktastur var
þorskurinn við Vestfirði og í Breiðafirði (95%; 11,3
ormar í fiski að meðaltali), en minnst var sýkingin í
Eyjafirði (35,5%; 1,0 selormur í fiski að meðaltali).
Sýkingaf Anisakis varmunminni (48,3%; l,0ormur/
þorsk að meðaltali fyrir alla ströndina). Sýkingin
eykst að jafnaði fyrstu fjögur árin í lífi þorsksins, nær
hámarki í 8 ára þorski og stendur síðan í stað eða fer
hægt minnkandi með aldri. Hann sýndi ennfremur
fram á að þorskur er þegar sýktur af P. decipiens 0-3
ára gamall (Jónbjörn Pálsson 1979). Niðurstöður
kannana höfundar á hringormasýkingu þorsks á
íslandsmiðum 1980-81, benda til þess að í þorskafla
1980 hafi 70,6% þorska verið sýktir af selormi og að
meðaltali hafi verið 8,6 lirfur í fiski. Auk þess að %-
sýking aukist með lengd fisks þar til ákveðnu marki
sé náð (um 80%) og fjöldi selormslirfa aukist jafnt og
þétt með lengd fisks. Göngur þorsks frá Grænlandi á
íslandsmið, en grænlenskur þorskur er selormalaus,
hafa þó áhrif hér, sérstaklega í þeim lengdarflokkum,
sem grænlenski þorskurinn blandast á miðunum.
Veldur þessi blöndun því að það dregur jafnvel úr
meðalfjölda selorma í þorski í þessum lengdar-
flokkum (Erlingur Hauksson 1984 a).
Þegar niðurstöður þessara kannana á hringorma-
ÆGIR-193