Ægir - 01.01.1989, Blaðsíða 12

4
ÆGIR
1/89
litið er til hinna ýmsu kannana og
leitarleiðangra sem fram hafa farið
til þessa. Auk hefðbundinna rækju-
veiðisvæða á grunnslóð er hér átt
við t.d. Skjálfanda, Eyjafjörð og
Skagafjörð. Grímseyjarsvæði og
Sléttugrunnsvæðið sýnir stundum
meira af 12-14 mm rækju en hér
er sýnt og eins kann að vera um
Langanesdjúp en það hefur aðeins
verið þekkt undanfarin 3 ár. Með-
alstærð rækju (fjöldi/kg) á úthafs-
svæðunum er nokkuð lík frá ári til
árs á sama svæði (tafla 2), þar sem
sýnataka hefur á annað borð verið
veruleg. Skagafjarðardjúp, Sléttu-
grunn og Langanesdjúp höfðu
smærri rækju árið 1987 en árið
fyrir og eftir eða 273, 292 og 296
á móti 50-90 stk færri í kílóið
1986 og 1988 á fyrrgreindum
svæðum. Skýringin á þessari
smækkun rækjunnarfrá árinu 1986
liggur í því að inn hafa komið 2
sterkir árgangar á að giska tveggja
og þriggja ára árið 1987 einkum
við Norðausturland. Þessir ár-
gangar eru nú þriggja og fjögurra
ára og ennþá mjög áberandi hlut-
fallslega. Þess vegna hefur meðal-
stærðin aukist aftur árið 1988 við
vöxt þeirra um eitt ár.
Miðin frá Norðurkanti við Gríms-
ey eiga sér rúmlega áratugar sögu í
úthafsrækjuveiðum. Veiðin var þó
fremur lítil framan af en komst í
rúm 6 þús. tonn árið 1983. Árin
1984 og 1985 veiddust rösk 12
þús. tonn á þessum svæðum, um
1 7 þús. tonn árið 1986 og tæp 25
þús. tonn árið 1987 (tafla 1). Á
árinu 1988 er gert ráð fyrir að afl-
inn verði talsvert minni eða um
20.600 tonn þrátt fyrir stækkun
veiðisvæðisins. Þar eð vörpur hafa
stækkað mjög á undanförnum árum
hefur reynst nauðsynlegt að um-
reikna kg/klst yfir í afla á sóknar-
einingu með því að reikna út línu-
lega sambandið milli kg/klst og
vörpustærðar. Þetta hefur verið
gert fyrir tímabilið maí-ágúst á
hverju ári hvert svæði fyrir sig allt
frá árinu 1983 að telja. Til þess að
allt tímabilið frá árinu 1974 sé
sambærilegt er afli á sóknarein-
ingu miðaður við 1200 möskva
vörpu og áður greint tímabil, en
fyrir árið 1984 voru þetta ein-
göngu sumarveiðar lítilla báta
nieð litlar vörpur 1000-1200
möskva. Heildarafli fyrir hvert
svæði er þó miðaður við allt árið,
og heildarsókn á hverju svæði er
reiknuð út frá ársaflanum. Til að
reikna út kg/klst sem mundi fást í
stærri vörpur má segja að í grófum
dráttum fæst tvisvar sinnum meiri
afli í tvisvar sinnum stærri vörpu.
Afli á sóknareiningu sem talinn
er ein vísbending um ástand dýra-
stofna í sjó, var um og yfir 150 kg/klst
á svæðinu Norðurkantur-Grímsey
þegar veiðar hófust þar. Reyndar
var það ekki fyrr en árið 1976 að
öll helstu svæðin voru komin inn í
myndina á þessum slóðum og var
afli á sóknareiningu um 130 kg það
ár en féll síðan ört (mynd 4). Afli á
sóknareiningu var fremur lágur á
árunum 1978-82 og má hugsa sér
að ókynþroska hluti þorskstofnsins
sem var mikill á þessum árum
(þorskárgangarnir frá 1973, 1975
og 1976) hafi með afráni haft tölu-
verð áhrif til lækkunar afla á sókn-
areiningu hjá úthafsrækjunni fyrir
norðan land á árunum eftir 1977,
en uppvaxtarsvæði þorsks eru í
námunda við rækjumiðin. Á ár-
unum 1983-85 jókst afli á sóknar-
einingu og var þá frá 86-93 kg. Þá
voru fremur slakir þorskárgangar í
uppvexti þ.e. frá 1977, 1978,
1979, 1981 og 1982. En 1980
laorskárgangurinn var þó yfir meðal-
lagi. Á þessu tímabili komu einnig
inn í myndina aflanemar og kunna
menn að álíta að þeir hafi aukið
veiðihæfnina mikið. Athugun Haf-
rannsóknastofnunar á afla á sókn-
areiningu eftir því hvort bátur var
útbúinn með aflanema eða ekki,
benti til að annaðhvort væri mikil
samhjálp milli báta á sama svæði
eða lítil bót væri að aflanemum.
Frá árinu 1985 hefur afli á sóknarein-
ingu fallið töluvert eða frá 93 kg í
um 65 kg 1988. Nú er stærð ókyn-
Tafla I I
Ársaffi og affi á sóknareiningu (A/S) ó nokkrum hélstu útharsrækjusvæðum
1984 1985 1986 Í987 19881J
Tonn A/S Tonn A/S Tonn A/S Tonn A/S Tonn A/S
Dohrnbanki 742 103 1794 92 1150 85 1329 79 850
Kolluáil 2813 95 1246 72 1560 86 1207 50 740 38
Norðurkantur 3339 89 5774 104 7098 101 8944 86 3640 64
Við Sporðagrunn 2744 88 2280 87 3231 81 4566 75 1470 65
Skagafiarðardjúp 636 85 378 70 420 76 951 68 3520 66
Við Kolbeinsey 1982 88 1568 98 3745 83 5861 69 9940 66
Eyjaijarðaráll 463 73 187 62 144 46 484 67 440 54
Við Grímsey 3069 83 2044 79 2438 81 3823 82 1590 69
Norðurkantur -
Grímsey alls 12223 86 12231 93 17076 88 24629 78 20600 65
Við Sléttugrunn 118 87 33 75 2801 148 3563 100 1580 87
Langanesdjúp - 4227 178 1336 92 130 71
Bakkaflóadjúp 11 74 103 495 133 668 139 130 98
Héraðsdjúp 364 57 1749 116 2779 90 1601 125 630 77
Sléttugrunn -
Héraðsdjúp alls 493 62 1856 114 10302 125 7168 106 2470 84
Tangaflak 53 9 205 234 - 790 120
Önnur svæði aðal-
lega við Austfirði 260 - 102 - 309 155 50
Alls 16531 17229 30397 34722 25.500
1 Bráðahirgðatölur