Ægir - 01.08.1992, Blaðsíða 52

444
ÆGIR
8/92
REYTINGUR
Kanada, útflutningur sjávaraf-
urða janúar-maí
Nýlega bárust Ægi kanadískar
hagtölur yfir útflutning sjávaraf-
urða fimm fyrstu mánuði ársins
1992. Samkvæmt þeim tölum
hefur útflutningur sjávarafurða t'rá
Kanada dregist saman að magni
og verðmæti frá fyrra ári. Útflutn-
ingur Kanadamanna á sjávaraf-
urðum jan.-maí 1991 nam
206.797 tonnum og að verðmæti
var útflutningurinn 875.6 milljón-
ir dollarar (Kanadadollarar).
Fyrstu fimm mánuði ársins 1992
fluttu Kanadamenn út 193.951
tonn af sjávarafurðum fyrir 841.9
milljónir dollara, sem var 3.9%
samdráttur verðmæta.
Skipting útflutningsverðmæta
sjávarafurða frá Kanada eftir
helstu viðskiptalöndum jan.-maí
árið 1992 var þannig að til
Bandaríkjanna voru flutt rúmlega
126 þúsund tonn að verðmæti
522.9 milljónir dollara, eða 62%
útflutningsverðmæta. Á sama
tíma árið áður var útflutningur
sjávarafurða frá Kanada til Banda-
ríkjanna rúmlega 65% af útflutn-
ingsverðmætum sjávarafurða.
Hækkandi gengi Evrópugjald-
miðla gagnvart Bandaríkjadollar á
fyrri hluta ársins hafði því sömu
áhrif á kanadíska útflytjendur
sjávarafurða og á þá íslensku,
þannig óx útflutningsaverðmæti
kanadískra sjávarafurða á Evrópu-
markað þrátt fyrir samdrátt í
heildarútflutningsverðmætum. Til
landa Evrópubandalagsins fluttu
kanadískir útflytjendur sjávaraf-
urðir fyrir 156.8 milljónir dollara
jan.-maí 1992 á móti 145.9 millj-
óna dollara útflutningsverðmæti á
Evrópubandalagið á sama tímabili
árið áður. Að öðru leyti eru Jap-
anir helstu kaupendur sjávaraf-
urða frá Kanada, en þangað voru
fluttar sjávarafurðir fyrir 89.4
milljónir dollara fyrstu fimm mán-
uði ársins sem var svipað útflutn-
ingsverðmæti og árið áður.
Til Japans einkennist útflutning-
ur sjávarafurða frá Kanada mest af
Kyrrhafslaxi, ýmsum tegundum
krabba- og skeldýra og af loðnu-
og síldarafurðum. Bandaríkin
kaupa mest af botnfiski, en um
Bandaríkin gildir jafnt og um Evr-
ópubandalagið að flestar tegundir
kanadískra sjávarafurða eru seldar
þangað í einhverjum mæli. Auk
stóru markaðssvæðanna, EB,
Bandaríkjanna og Japan, er S-Am-
eríka mikilvægur markaður
kanadískra sjávarafurða en þang-
að eru einkum fluttar saltaðar og
hertar afurðir.
Fiskafli við Kanada
janúar-mars 1992
Heildarafli Kanadamanna fyrstu
þrjá mánuði yfirstandandi árs
nam 173.806 tonnum á móti
171.353 tonnum sömu mánuði í
fyrra. Þar af komu 125.790 tonn á
land á austurströndinni, en á
Kyrrahafsströnd Kanada var aflinn
48.016 tonn. Aflinn á vestur-
ströndinni jókst um tæp 11 þús-
und tonn frá sama tímabili 1991,
en afli úr Atlantshafi dróst saman
um tæp 8 þúsund tonn. Tæplega
12 þúsund tonna samdráttur var í
afla þorsks úr Atlantshafi, en eins
og menn muna voru þorskveiðar
bannaðar að miklu leyti við aust-
uströnd Kanada snemma f vor.
horskaflinn nam 53.425 tonnum
jan.-mars 1992, en var 65.057
tonn árið áður, en það var 18%
samdráttur að magni milli ára.
Ýsu- og karfaafli við Kanada óx
nokkuð jan.-mars 1992 frá sama
tímabili árið áður. Af ýsu var afl-
inn 5.320 tonn fyrstu þrjá mánuð-
ina og af karfa veiddust 27.874
tonn. Humar- og skelfiskafli dróst
einnig saman frá fyrra ári og
sömuleiðis var síldaraflinn minni.
Afli ýmissa óskilgreindra tegunda
jókst að miklum mun við Kanada
milli ára og má draga þær ályW'
anir af að Kanadamenn í sar,ia
máta og íslendingar reyni að baata
sér upp minni fiskgengd rne
sókn í áður vannýttar tegundir.
Offjárfesting í sjávarútvegi?
Frá haustdögum 1991 hafa al
margir orðið til að tjá sig urn
hættulega skuldastöðu sjávarul
vegsins og bent í því sambandi a
að heildarskuldir íslensks sjávat
útvegs nemi nú 95 milIjörðum
króna meðan árlegar tekjur at
vinnugreinarinnar séu einung1®
75 milljarðar króna. Fullyrt er a
þessar staðreyndir lýsi einar ser
hve hættulega atvinnugreinin er
komin. Ekki skal dregið úr því der
að flest væri betur komið hjá |S
lenskri þjóð ef skuldabaggi henn
ar erlendis væri horfinn og nok
ur inneign komin í staðinn. Hit^ er
hinsvegar fráleitt að ætla að Þ°
skuldir fyrirtækis eða atvinnn
greinar séu hærri en tekjurnar a
það eitt og sér segi nokkurn skap
aðan hlut um arðsemi fjár sel11
bundinn er í viðkomandi atvinn11
grein eða fyrirtæki. ,.
Hreinn innlendur virðisa^ 1
sem skapast árlega í íslensknH
sjávarútvegi er á sjöunda ^
milljarða króna og nemur u.þ- ■
tveim þriðju af skuldum atvinn11
greinarinnar. Til samanburðar n £
nefna að innlendur virðisauki s
árlega skapast í rekstri Landsvif
unar er einungis lítið brot af ar
legum virðisauka í sjávarútveg^
en fjárbinding í Landsvirkjunl ,r,ú
ekki standa fjárbindingu í sjaV
útvegi langt að baki. Þannig ia^
skuldir Landsvirkjunar ver'
sexfalt hærri en tekjur fyrirtæ
ins og gildir um margar aórar
vinnugreinar. Um sjávarútveg'
má raunar segja að enn eru te )
óvenjulega miklar miðað vió tj
magn sem í hann hefur verió la§
Framhald á bls■
41?-