Ægir - 01.08.1992, Blaðsíða 16

408
ÆGIR
8/92
klakárið, tæplega marktæk ári eftir klak, en marktæk
fyrir meðaltal tveggja og þriggja ára eftir klak (7.
mynd og tafla 5).
Af niðurstöðum þeim, sem hér að framan eru birt-
ar má Ijóst vera að hinir ýmsu fiskstofnar fylgjast að í
stofnstærð. Nær það til fiskstofna sem alfarið eru í
ferskvatni, stofna sem eru á seiðastigi í ferskvatni og
loks stofna sem eru f sjó allan sinn aldur. Hér fær
meira en tilviljun ráðið. Líklegt er að um sé að ræða
einhverja þá umhverfisþætti, sem ná bæði til lands
og sjávar, og áhrif hafa á grunnframleiðsluna. Þó svo
að ekki sé hægt með góðu móti að rekja hvernig
slíkt gerist, bendir þó samhengi nýliðunar þorsks og
hitastigs á fyrstu æviárum hvers árgangs, til þess að
tengsl séu vió magn hlýsjávar fyrir Norðurlandi.
Brotthvarf norsk-íslensku síldarinnar er rakið að
stærstum hluta til breytinga á skilyrðum í hafi fyrir
Norðurlandi (Jakob Jakobsson 1992) svo dæmi sé
5. mynd
Þyngd hvers árgangs af loðnu í veiði. Ártalið
miðast við þegar árgangurinn var eins árs (1 +).
Þyngd
(þú3. tonna)
1200
1000
800
Loöna
600
400
200
0
llllllllllll
Ar
6. mynd
Þyngd 4 og 5 ára þorsks af hverjum árgangi í
veiði. Ártalið miðast við þegar árgangurinn var
þriggja ára (3+).
Þyngd
(þú3. tcnna)
Ár
tekið. Flest bendir því til að hér valdi meiri háttar
breytingar á hafstraumum og veðurfari. UmhverfiS'
þættir eru því hinn ytri rammi sem ákvarðar á hverj-
um tíma mestu stærð fiskistofnanna, sem er mjög
breytileg milli ára. En innan rammans eru svo líklega
margir þættir sem ráða því hvernig best nýting fest
úr fiskstofni.
Annað sem þessi gögn sýna er það að seiðamagn
er ekki eini þátturinn sem er afgerandi fyrir það hvaö
hver árgangur úr fiskistofni gefur af sér. I raun er
nokkur tilhneiging til þess að litlir árgangar laxaseiða
í þremur ám í Vopnafirði gefi góða veiði og stærri
árgangar litla veiði síðarmeir. Það skýrist væntanlega
at’ því, að sömu þættir hafa áhrif á styrkleika seiðaar-
gánga í ánni og á þann fisk sem út í sjó er kominn-
Ef lélegir seiðaárgangar ganga til sjávar þegar ástan
sjávar hefur breyst til batnaðar gefa þeir góða veiðn
Hið öfuga gerist með góðu árgangana. Þetta er
háð
því að nokkur slæm og nokkur góð ár fylgist að, sem
oft vill verða.
Fylgni hitastigs í Grímsey (sem er þá jafnfram1
mælikvarði á hitastig sjávar) við nýliðun þorsks, einn
til þremur árum eftir klak, bendir einnig til þess a
það sé ekki stærð hrygningarstofns né klakárið sem
hafi skipt höfuðmáli á umræddu tímabili, heldur
hvernig þeim seiðum reiðir af fyrstu árin. Einnig er
athyglivert að sterkir árgangar komu aldrei á þessn
árabili þegar hitastig var lágt ári eftir klak (7. mynC
(b)). Á hinn bóginn geta komið lélegir árgangar þ°
svo að hitastig sé hátt þegar árgangur er eins árs. Pa
ráðast örlög hans síðar. Þetta er sambærilegt við Þa°
sem Loeng (1989) hefur bent á varðandi árgang3
styrkleika þorsks og hitastig á hrygningarslóð 1
Barentshafi.
Við tölfræðilegan samanburð á sveiflum í Á'rr
nefndum fiskistofnum við sveiflur í átu, seltu og h|ta
stigi sjávar frá sniðmælingum Hafrannsóknastofnun
ar fannst ekki marktæk fylgni. Þó má geta þess a
Jónas Þór Þorvaldsson (1991) fann, með margÞatta
aðhvarfsgreiningu, marktæka fylgni á laxveiði í Laxa
í Aðaldal við sjávarhita og átumagn á Siglunessnið'- ^
Mælingar þær sem gerðar eru á uppblöndun naer(
ingarefna, þörungaframleiðslu og átumagni vir ‘
ekki nema nógu skýrt þær breytingar sem verða
frumframleiðslu í hafinu. Hitamælingar eru enn °e ^
mælikvarðinn. Leggja þyrfti áherslu á það að m
ingar næðu yfir lengra tímabil á vorin þar sem P
ungablómar eru fljótir að blossa upp og binda n
ingarefnin. ks
Það að tengsl skuli finnast milli loðnu og Þ01
við laxastofna N- og NA-lands, bendir til að UP^
blöndunarsvæðið frá Vestfjarðarkjálka að straum ^
skilum í austri ráði mestu um afkomu þessara 1