Ægir - 01.08.1993, Síða 4

ÚR FÓRUM
FISKIMÁLA
STJÓRA
Fyrirtæki í sjávarútvegi eiga nú
flest í rekstrarerfiðleikum, atvinnu-
greinin er því í kreppu og svo er
einnig með flestar atvinnugreinar
okkar hér á íslandi. í slíku ástandi
fara menn að huga að orsökum og
hvað hefði getað komið í veg fyrir
þetta ástand, hvað gæti bætt úr því
og hvernig verði komist hjá slíku
ástandi aftur. Þegar slíkum spurn-
ingum er svarað er eðlilegt að horfa
í kringum sig og skoða sömu at-
vinnugreinar í mismunandi lönd-
um. í nýju blaði sjávarútvegsfræði-
nema við Háskólann á Akureyri,
„Stafnbúa", eru athyglisverðar
greinar. Þar segir Jón Þórðarson,
forstöðumaður sjávarútvegsdeiidar
Háskólans á Akureyri: „Betri af-
koma fæst því eingöngu með hærra
verði fyrir þann afla sem við höf-
um og/eða lækkuðum tilkostnaði.
Til að ná árangri þarf að stórauka
tengsl framleiðslufyrirtækjanna við
markaðinn. Nú þegar hráefnisverð
er óstöðugt og mikið framboð frá
nágrannaþjóðunum kemur í ljós
kostur þess að framleiða vörur sem
fara beint í verslanir. Þær vörur
ATVINNULÍFIÐ OG ÞEKKINGlN
hafa ekki lækkað í verði á sama
hátt og hráefnið og minna unnar
vörur hafa gert." Ennfremur segir
Jón: „Til að ná hámarksarðsemi
þarf að beita skipulögðum vinnu-
brögðum á grundvelli þekkingar á
viðfangsefninu. Eða með öðrum
orðum: Við þurfum að auka þekk-
ingu okkar á öllum liðum frá auð-
lindinni (fiski og dýrastofnum í
sjó) til neytandans sem að endingu
greiðir fyrir framleiðsluna frá okk-
ur. Þetta gerist einungis ef íslenskur
sjávarútvegur kemst á sama þekk-
ingarstig og þeir sem við eigum
viðskipti við og erum í samkeppni
við." Þá bendir Jón á í grein sinni
að við séum matvælaframleiðendur
og ef gerður sé samanburður við
aðrar þjóðir horfi þær á sjávarútveg
sem hvern annan iðnað. í hverju
meðalstóru framleiðslufyrirtæki
starfi þróunardeild sem hafi á að
skipa vel menntuðu fólki er hafi
það að aðalstarfa að þróa nýjar af-
urðir og aðlaga afurðir að markað-
inum á hverjum tíma. Því miður er
þetta ekki gert á viðunandi hátt hér
hjá okkur.
Á öðrum stað í blaðinu er að
finna grein eftir Ólaf Halldórsson
framkvæmdastjóra Fiskeldis Eyja-
fjarðar hf. Þar rekur Ólafur þróun
fiskveiöa í heiminum síðustu ára-
tugi og sýnir spá um fiskneyslu á
næstu árum og áratugum. Þar er
gert ráð fyrir að eftir 20 ár verði
fiskneyslan um 100 millj. tonna og
þar af verði um 30 millj. tonna úr
fiskeldi. Ólafur bendir á að afli
okkar íslendinga á neyslufiski hafi
verið um 740 þús. tonn að meðal-
tali á ári og fari minnkandi, hér-
lendis sé hlutfall eldisafurða af
sjávarafla aðeins um 0,1% °§ 1
verðmæti um 1,4%. Og Ólafur seg
ir: „Ef svo heldur sem horfir mun
ísland hverfa úr tölu þeirra þjóða-
sem teljast stórar á sviði sjávaraf
urða, og verð og eftirspurn á þelIT1
afurðum, sem við framleiðum, fer
að lúta öðrum lögmálum en hing
að til." Og í framhaldi bendir Ólaf
ur á að það sé íslendingum brýn
nauðsyn að taka þátt í tilraunum 1
fiskeldi og skapa grundvöll fyrir Þa
atvinnugrein.
í máli þessara tveggja manna
birtist aðvörun um að við Islen
ingar þurfum að mennta starfs
stéttir í sjávarútvegi svo við stön
um jafnfætis þeim þjóðum sem vi
erurn að keppa við, bæði í veir)UI^
og vinnslu. Til þess aö mennta f°
þarf peninga og þeir liggja ‘
lausu, sérstaklega nú þegar er1
leikar eru í atvinnugreininni- *
hefur löngum verið sagt að það *
dýrt að vera fátækur, en er þet
ekki spurningin um forgangsr
un. Við íslendingar höfum e
efni á öðru en að láta menntun
rannsóknir í þágu sjávarútvegs
ganga fyrir. ofaI1
Eins og fram kemur her a ^
er það mjög skýrt að íslendinS^
verða að koma sér upp sem Y
og fylgjast með og afla á hverÍu^
tíma sem bestrar þekkingar a s) ^
arútvegi og mörkuðum fisha ^
svo hægt verði að selja þann ^
afla sem við veiðum og villU {
með sem mestum virðisau
þágu þjóðarinnar. Því niega e^
tímabundnir erfiðleikar drag^^
úr okkur máttinn að þessum v
efnum verði stefnt í voða
Bjami Kr. Grir
nsso’1
326 ÆGIR ÁGÚST 1993