Ægir - 01.08.1993, Qupperneq 23

óagróöramenn ab berjast vib breska
°g þýska togara um þorsk og ýsu á
Srunnmibum. Eftir útfærsluna sátu
smábátarnir einir ab tiltölulega gjöful-
um mibum. Þeir fengu árlega
^0-45.000 tonn af botnfiski og voru
Þeir einu sem löndubu ferskum fiski
01 vinnslu í Færeyjum.
Útfœrsla í 200 mílur
^essi mynd af litlum bátum á
Oeimamibum og úthafsflota á fjarlæg-
um mibum gjörbreyttist árib 1977.
Þab ár fluttu Færeyingar, íslendingar,
^anadamenn og margar abrar þjóbir
landhelgina út í 200 mílur. Þetta hafbi
1 för meb sér ab færeyski úthafsflotinn
Orökklabist af mibum sem höfbu haft
UrsUtaþýbingu fyrir afkomu hans.
^óru skipin sigldu heim og hófu veib-
ar á færeyska landgrunninu. Þessi skip
v°ru í eigu nokkurra útgerbarmanna
Sem höfbu mikil áhrif á pólitíska
stefnu og voru nánast einrábir í fram-
leibslu og útflutningi á eyjunum.
Ný efnahagsnefnd -
heildarlausnin
Á tveimur árum, frá 1975-1977, er
Orotib í blab í færeyskri þjóbarsögu. Á
Þessum árum verba straumhvörfin
miklu í stjórnmálum og efnahagslífi
Þióbarinnar. Ný kynslób háskóla-
menntabra manna hafbi tekib vib
stÍórnartaumum. í fararbroddi þeirra
Var nýkjörinn formabur Jafnabar-
Ulanna, Atli P. Dam. Hann var sonur
*eturs Mohrs Dams sem ásamt sam-
bandsmanninum Kristjan Djurhuus
hafbi fengib dönsku stjórnina til ab
°§ilda þjóbaratkvæbagreibsluna árib
^48. j þeirri atkvæbagreibslu hafbi
meirihluti Færeyinga greitt atkvæöi
meö því aö Færeyjar yrbu frjálst og
jollvalda ríki. Atli Dam var verkfræö-
m§ur á olíuleitarsvæöum í Kúveit þeg-
ar forysta Jafnabarflokksins baö hann
árib 1970 aö koma heim og taka vib
formennsku í flokknum. Hann varö
strax lögmaöur Færeyja og gegndi því
embætti allra manna lengst í sögu
þjóöarinnar. Áriö 1975 mótabi lands-
stjórn hans nýja efnahagsstefnu á eyj-
unum sem gjörbreytti öllum högum,
lífsviöhorfi og lífsháttum Færeyinga.
Þessi efnahagsstefna fékk síbar nafnib
heildarlausnin.
Nauösynlegt er ab rekja tildrög og
forsendur heildarlausnarinnar því
hún skýrir aö miklu leyti hvernig nú
er komiö fyrir færeysku þjóbinni.
Landsstjómin sem Atli Dam
veitti forstöðu mótaði nýja
efnahagsstefnu árið 1975
sem gjörbreytti högum
Fœreyinga. Þessi efnahags-
stefha var síðar kölluð
„heildarlausnin". Hér erAtli
Dam ásamt fonnanni
þingflokks Jafnaðarmanna,
Vilhelm Johannesen.
Bátasjómenn krefjast
bœttra kjara
Áriö 1974 náöi olíukreppan há-
marki á Vesturlöndum og fiskverö
hrundi á öllum heföbundnum mörk-
uöum Færeyinga. Veröfalliö kom illa
viö dagróbramenn, sjómennina á
smábátunum, og þeir kröfbust þess aö
stjórnvöld geröu ráöstafanir til aö
bæta kjör þeirra. Þeim þótti óréttmætt
aö laun á landi hækkubu um 10%
vegna vísitölubóta á sama tíma og
þeirra eigin laun lækkuöu um 10%
ÆGIR ÁGÚST 1993 3 45