Tímarit lögfræðinga - 01.09.1952, Page 19

MeiSyrÖi og meiöyröamál.
139
um réttmæti þeirra kemur ekki til greina, og 1. málsgr.
236. gr. á því ekki við. Hnisvegar má segja, að nokkru
skipti það, ef sögumaður veit, að óvirðingarorð o. s. frv.
voru höfð frammi alveg tilefnislaust, t. d. án nokkurrar
tilbekkni af hálfu þess, sem fyrir móðgun varð. Þetta at-
riði kann að varða einhverju um ákvörðun refsingar. Um
2. málsgr. 236. gr. athugast, að það hlýtur að skipta máli
um ákvörðun refsingar, hvort útbreiðslan gerist opinber-
lega, og þá ætti það líka að varða nokkru í því efni, hvort
sögumaður hafði sennilega ástæðu til að ætla inn æru-
meidda hafa veitt efni til þess, að hann var móðgaður. Þótt
hvorki 1. né 2. málsgr. 236. gr. eigi beinlínis við útbreiðslu
móðgana, þá geta þargreind sjónarmið þó skipt máli um
ákvörðun refsingar fyrir útbreiðslu þeirra.
IV.
1. Æra manns er almennt friöuð, eins og áður hefur verið
sagt. Áður hefur verið bent á undantekningar frá þessari
reglu, að því lejd;i sem hagsmunir einstaks manns eða
hagsmunir aliíiannavalds heimta þær. Þegar þeim hags-
munum sleppir, þá mætti ef til vill ætla, að æran væri al-
friðuð. En svo er þó ekki. Það er eins og um friðbrotin
eftir 230.—232. gr. hegnl., að þeim, sem ærumeiddur er,
er venjulega veittur réttur til ákvörðunar um það, hvort
hann leitar dómstóla til viðurlaga fyrir ærumeiðingar
gagnvart sér, sbr. 242. gr. 2. og 3. tölul. hegnl. Hann getur
því auðsjóanlega afsalað sér eftir á réttarvernd í þessu
efni. En þar með er ekki úr því skorið, hvort fyrir fram
veitt afsal þessa réttar bindi afsala. I hæstaréttardómi frá
19401) er leyst úr þessu atriði að nokkru leyti. Sakarefni
voru ummæli, sern höfð voru urn einn af félögum góð-
templarastúku af félagsbræðrum hans. Töldu þeir aðilja
eiga samkvæmt lögum templara að sæta dómi nefndar,
skipaðrar af þeim, og væri því ekki heimilt að leita til
dómstóla í því skyni. Hæstiréttur segir, að það verði „eigi
!) Hrd. XI. 352.