Tímarit lögfræðinga - 01.09.1952, Page 39

MeiöyrOi og meiOyrOamál.
159
og verður þá sýknað af refsingu að því leyti, ef dómari
fellst á varnarástæðu verjanda.* 1) Sérstaklega kemur það
einatt fram, að ekki hafi verið farið út fyrir takmörk leyfi-
legrar gagnrýni, og séu ummæli því ósaknæm. Og það eru
þau, ef þau eru hvorki í meiðandi né móðgandi búningi,2)
jafnvel þótt gagnrýnin sé eða kunni að vera röng. Ef þau
eru í óviðurkvæmilegum búningi eða rangar ályktanir
eru leiddar af gagnrýni, sem í sjálfu sér er rétt, aðilja til
vansæmdar eða smánar, þá er komið handan við takmörk
þess, sem leyfilegt er, og þá bakar varnaraðili sér refs-
ingu.3) Vera má, að varnaraðili beri það fyrir sig, að um-
mæli, sem annars kynnu að vera ærumeiðandi, hafi, eins
og á stóð, verið honum nauðsynlegr til gæzlu hagsmuna
sinna, og veldur það sýknu af refsingu, ef dómur fellst á
þá varnarástæðu, enda hafi ummælin ekki verið frekari en
sú nauðsyn leiddi til. Aðilja máls er því rétt að lýsa sið-
ferðilegu eða líkamlegu ástandi vitnis, að því leyti sem
nauosynlegt er til þess að rökstyðja ólöghæfi þess.4) Sama
er, ef aðili hefur kært mann, þótt sannanir skorti, nema
kæran sé vísvitandi röng, sbr. 148. gr. hegnl. Sú vörn
kann og að koma fram, að ummæli, sem almennt fælu í
sér refsiverða ærumeiðingu, hefðu verið höfð samkvæmt
borgaraskyldu a'öilja, svo sem vitnis eða matsmanns í
dómsmáli. Þá má aðili verja sig með því, að hann hafi orðið
að hafa ummæli, sem annars fælu í sér saknæma ærumeið-
ingu, í framkvæmd embættisskyldu sinnar, t. d. í rökstuðn
ingu dóms, til notkunar í opinberri rannsókn, til rökstuðn-
ings í kæru eða áliti, og veldur slíkt sýknu af refsingu, ef
inn opinberi starfsmaður gerist hvergi offari í garð að-
ilja.s)
Saksóknarheimild til refsingar vegna ærumeiðinga
fyrndist samkvæmt 67. gr. eða 68. gr. hegnl. 1869, eftir því
V T. d. Dómas. IV. 401, Hrd. II. 108.
-) T. d. Dómas. IV. 188, VI. 395, 615.
3) T. d. Dómas. IV. 178, VI. 615, VII. 60, Hrd. VI. 461, VIII. 100.
l) Sbr. Dómas. V. 511.
5) T. d. Dómas. VI. 658, IX. 896, X. 536, Hrd. I. 357, 480, 524, II. 874.