Tímarit lögfræðinga - 01.07.1975, Síða 33

aðilja bær að úrskurða mótmælin. Hraðritarinn hefir aðeins heimild til
eiðtöku, hraðritunar og útgáfu og staðfestingar á endurriti af yfir-
heyrslum. Þess vegna er sá háttur á hafður, að vitni á að svara spurn-
ingum, þótt þeim sé mótmælt, en viðkomandi dómari úrskurðar síðar
um það, þegar endurrit af yfirheyrslunni er lagt fyrir hann, hvort
spurning á rétt á sér eða ekki og lætur strika út úr eftirritinu þær
spurningar og svör, sem hann úrskurðar ólöglegar. Kemur þetta efni
ekki til vitundar kviðdómenda, þegar þessi sönnunargögn eru birt þeim
með upplestri í réttarsalnum. Þegar endui'rit af „depostition“ hefir ver-
ið lesið í réttinum, hefir það sama sönnunargildi í máli og vitnin hefðu
sjálf mætt í réttarhaldinu til vitnisburðar.
Að lokum vil ég víkja stuttlega að því, hvernig ég tel að hraða megi
meðferð einkamála í héraði hér á landi. Ég hefi áður verið spurður
þessarar spurningar. Það var í kvöldverðarboði, sem borgardómarar í
San Francisco héldu mér. Þá ávarpaði einn dómarinn mig í léttum dúr
og sagði: „Tell me Judge Thoroddsen, have we been teaching you any-
thing worth while, except drinking Dry Martinis". Ég sagði honum, að
ég hefði getað þröngvað niður einum eða tveimur, áður en ég kom utan,
en að öðru leyti svaraði ég á þá leið, að námsför mín til Bandaríkjanna
hefði gefið mér ákveðnar hugmyndir um það, hvernig hraða mætti af-
greiðslu einkamála á Islandi. Þær voru þessar:
1. Leggja á niður úrskurðarformið og taka þess í stað upp munnlegar
ákvarðanir dómara.
2. Lögbjóða á vitnastefnur sem ófrávíkjanlégu reglu.
3. Taka á yfirheyrslur upp á talvélar og láta málflutning fara fram í
beinu framhaldi af þeim, án þess að vélrita af talvélinni. Það sé því
aðeins gert, að máli sé áfrýjað.
4. Stytta á dóma verulega.
5. Taka á upp greiðvirka meðferð á smámálum, þar sem framburðir
væru ekki varðveittir og dómari gæfi niðurstöðuna eina án rök-
stuðnings.
Grein þessi er byggð á erindi, sem flutt var á aðalfundi Dómarafélags Islands 25.
október 1974.
27