Tímarit lögfræðinga - 01.05.1976, Blaðsíða 14

Guðrún Erlendsdóttir hrl.:
BARNARÉTTINDI
Hugtakið barnaréttindi er í örri þróun og margbreytilegt. Það
spannar yfir marga þætti, allt frá djúphugsuðum sálfræðilegum hug-
tökum til einfaldra daglegra þarfa barna svo og til lagalegra
réttinda þeirra. Þetta er hugtak, sem allar þjóðir ættu að hafa
áhuga á, en þó eru mismunandi skoðanir á því í heiminum. Réttur
til sálarlegs öryggis, til menntunar, til skynsamlegra forræðisúrskurða
og umgengnisréttar, sýnir á hvaða þróunarstigi ríki er. Það er hægt
að tala um þessi réttindi í hinum vestræna heimi, því að þar nýtur
bæði þekkingar og úrræða, sem gera slík réttindi möguleg. En það
væri fráleitt að tala um sum þessara réttinda í vanþróuðum löndum,
þar sem aðalvandamálið er oft á tíðum að halda lífinu í börnunum.
Af minnihlutahópum þjóðfélagsins hefur það tekið börnin lengstan
tíma að fá viðurkennd réttindi sín. Börnin eru minnihlutahópur, ekki
að því er fjölda snertir, heldur vegna þess að þau eru minni máttar í
augum laganna. Þau hafa ekkert vald til að láta til sín heyra, og það
er aðeins vegna góðvildar manna, sem taka upp málstað þeirra, að
tekið er tillit til þeirra. Viðhorf þjóðfélagsins hefur verið að leysa öll
lögfræðileg vandamál barna fyi'ir þau. Spurt er, hvað börnunum sé
fyrir beztu, án þess að nokkurt tillit sé tekið til þeirrar staðreyndar,
að barnið gæti átt viss réttindi, sem það gæti notað í eigin þágu.
Mig langar að koma hér með dæmi: Maður er tekinn af heimili sínu
gegn vilja sínum og látinn á annað heimili, þar sem hann ekki vill vera.
Maður er tekinn og látinn á hæli gegn vilja sínum og haldið þar í 2 ár.
1 hvorugu þessara dæma fékk maðurinn að tala máli sínu eða hafa
lögfræðing sér til aðstoðar, og ekki voru það dómstólar, sem með
málin fóru, heldur stjórnskipaðar nefndir, sem töldu þessar ráðstaf-
anir gerðar með hagsmuni mannsins í huga. Ég er hrædd um, að
þessi dæmi yrðu útbásúnuð í fjölmiðlum sem ólögmæt frelsisskerð-
ing, sem bryti í bága við stjórnarskrána, og talið yrði, að við byggjum
8