Tímarit lögfræðinga - 01.12.1980, Side 19

að í bótum fyrir fjártjón vegna varanlegrar örorku séu oft innifaldar
einhverjar bætur fyrir miska (sbr. t.d. A. Vinding Kruse (1976), bls.
435-6, SOU 1973:51, bls. 157 og Prop. 1975:12, bls. 109. Auk þess
finnast fáein dæmi um örorkumöt, sem bera greinilega með sér, að
læknir metur ófjárhagslegar afleiðingar slyss til örorku, sbr. t.d. Hrd.
1975,1105).
Þó að norsku og sænsku skaðabótalögin leiði oft til þess að bætur
fyrir fjártjón af völdum varanlegrar örorku verði engar eða minni
en bætur eftir íslenskum reglum, getur þessu einnig verið öfugt farið.
Læknisfræðileg örorka kann að valda meira tekjutapi en sem nem-
ur þeim hundraðshluta, sem hún er metin. 1 slíku tilfelli myndu hin-
ar nýju lagareglur, sem hér um ræðir, almennt veita meiri örorku-
bætur en íslenskar reglur. Dæmi: Úrsmiður skaddast á hendi og er
varanleg (læknisfræðileg) örorka hans metin 15%. Vegna meiðslanna
verður hann að láta af starfi sínu og neyðist til að fara í vinnu, sem
gefur af sér 40% lægri tekjur. Sé starfsröskun þessi talin raunveru-
leg og varanleg afleiðing af áverkum þeim, er bæta skal, myndu hinar
norsku og sænsku reglur um fjárhagslega örorku veita rétt til bóta
fyrir 40% tekjutap til frambúðar. Islenskir dómstólar myndu senni-
lega leggja 15% matið til grundvallar, en líta til þess til hækkunar
örorkubótum að fjártjón úrsmiðsins er í raun meira en 15%. Hins
vegar er mjög líklégt að þrátt fyrir slíka hækkun yrðu dæmdar bætur
fyrir varanlega örorku úrsmiðsins nær því að vera 15% en 40% af
tekjutapi.
Óneitanlega virðast margir kostir fylgja því að ákveða bætur eftir
fjárhagslegu örorkumati. Sérstaklega verður þó að telja mikla fram-
för í því að hverfa frá „töflumati“ og taka upp einstaklingsbundið
(„konkret") mat í hverju tilfelli. Hin nýja aðferð er þó ekki galla-
laus. Einstaklingsbundið mat er oft vandasamara en læknisfræðilegt
„töflumat“. Einnig má búast við, að hið einstaklingsbundna fjárhags-
lega örorkumat dragist oft meira á langinn en læknisfræðilegt mat, af
því að hið fyrrnefnda verður ekki framkvæmt fyrr en séð verður,
hvernig tjónþola reiðir af í nýju starfi, í leit að starfi eða við sitt
fyrra starf.
í sumum tilfellum getur verið óhjákvæmilegt að bíða mjög lengi
með endanlegt mat til þess að tryggja, að matið verði sem réttast. Bið
eftir árangri endurhæfingar getur líka tafið mat, en hjá slíkum drætti
verður ekki komist hver sem aðferðin er við örorkumat.
Megintilgangur þess að taka upp fjárhagslegt örorkumat í stað
læknisfræðilegs er sá að fá með því „réttari“ grundvöll til að meta
213