Tímarit lögfræðinga - 01.12.1980, Blaðsíða 30

bóta ei’ í takmörkuðum mæli unnt að taka tillit til þeirra. Mismunandi
greiðsluform gerir og allan samanburð erfiðan. f Svíþjóð er lífeyris-
formið algengt, en annars staðar er eingreiðsla aðalreglan (í Noregi)
eða undantekningarlaus regla (t.d. á Islandi). Greiðsluformið getur
líka haft áhrif á, hve vel bætur nýtast tjónþola. Af þessu má sjá, hve
erfitt er að gera sér grein fyrir raunverulegu gildi bóta fyrir tjón-
þola í öðrum löndum, þótt upphæðir væru samræmdar.
Norska og sænska skaðabótalöggj öfin er mikilvægt spor til sam-
ræmingar reglum um skaðabætur fyrir líkamstjón í norrænum ríkjum.
Meginréglur eru yfirleitt þær sömu í báðum ríkjunum, en viss atriði
eru þó ólík, t. d. reglur um form bótagreiðslu (eingreiðsla/lífeyrir),
bætur fyrir tímabundinn miska og heimild til endurskoðunar bóta-
ákvörðunar (sem aðeins er í sænsku lögunum). Eftir er að sjá, hvern-
ig dómstólar muni beita reglunum. Verið getur, að réttarframkvæmd
verði mismunandi eftir ríkjum, þótt lagareglur séu samhljóða. Nefnd-
arálit og greinargerðir með frumvörpum til láganna veita að sjálfsögðu
ekki svar við öllum spurningum, sem komið geta upp varðandi skýr-
ingu á lögunum, þannig að mikið veltur á túlkun dómstóla. Einnig
ríkir óvissa um, hvernig dómstólar noti heimildarákvæði laganna, t.d.
sænsku endurskoðunarheimildina og hina rúmu heimild í sænsku lög-
unum til þess að ákveða að bætur skuli greiddar í eitt skipti fyrir öll
í stað greiðslu í formi lífeyris.
5. LOKAORÐ
Því ber að fagna, að lögfestar hafa verið almennar reglur um skaða-
bætur vegna líkamstjóns. Reglurnar eru vandaðar og reistar á traust-
um grunni norrænnar réttarhefðar. Ennfremur þokar löggjöfin norsk-
um og sænskum rétti saman á þessu sviði.
Um efni laganna geta verið skiptar skoðanir, en yfirleitt munu lög-
fræðingar í Norégi og Svíþjóð telja flestar reglur þeirra vera til bóta.
Einkum þykir það vera framför, að kveðið er á um, að við ákvörðun
bóta fyrir tekjutap skuli nota fjárhagslegt örorkuhugtak í stað læknis-
fræðilegs. Þá þykir það réttarbót að bætur fyrir miska eru betur
greindar frá bótum fyrir fjárhagslegt tjón en áður tíðkaðist. Hér
að framan hefur verið vikið stuttlega að kostum og göllum ýmissa
hinna nýju lagareglna, og hefði verið áhugavert að ræða það efni
nánar. Það verður ekki gert að sinni, en þó skal bent á tvö meginatriði,
sem ágreiningur kann að verða um, ef almennar umræður verða um
norsku og sænsku lögin meðal íslenskra lögfræðinga.
224