Ægir - 01.06.1995, Blaðsíða 18

Lúðvík Kristjánsson
og Islenskir sjávarhættir
Lúbvík Kristjánsson er efalítib sá núlifandi manna sem
kunnugastur er sjávarútvegi og sjósókn á íslandi og fyrri
tíb. Hvert mannsbarn á landinu þekkir þrekvirki hans, ís-
lenska sjávarhætti, sem komu út hjá Menningarsjóbi á ár-
unum 1980 til 1986. Lúbvík er nátengdur sögu Ægis, riti
Fiskifélags íslands, þar sem hann var ritstjóri þess í 17 ár,
frá 1937 til 1954. Lúbvík fæddist 1911 en er enn vib góba
heilsu og man glöggt hvernig þab atvikabist ab hann var
rábinn ritstjóri Ægis.
„Þab atvikabist þannig ab Kristján Bergsson, sem var forseti
Fiskifélagsins, hafbi samband vib mig í nóvember 1936 og
falabist eftir mér til starfa vib ritstjórn Ægis. Ég féllst á þab og
tók til starfa í janúar 1937.
Þetta var hlutastarf, náði því ekki að vera hálft starf. Mín
vinnuaðstaða var niðri í Fiskifélagshúsi en blaðið kom út einu
sinni í mánuði."
Fræðimaður í ritstjórastól
Lúðvík hafði þegar þetta var getið sér nokkurt orö sem
fræðimaður á sviði sjávarútvegs með birtingu nokkurra greina
í Lesbók Morgunblaðsins sem fjölluðu um sögu fornra ver-
stöðva á Snæfellsnesi.
Voru aflatölur eins ríkur þáttur í efni blaðsins þá eins
og nú?
„Það var ekki nándarnærri eins mikið af því eins og varð
seinna. Ég viðaði að mér efni víös vegar að og byrjaði með ab
ná í samtöl við menn hingað og þangað en þaö hafði verið
lítið um það áður. Ég lagði aukna áherslu á að birta þýddar
greinar úr erlendum blöðum um ýmis efni. Mér gekk hins
vegar stundum illa að fá menn til að skrifa í blaðið. Ég hefði
viljað að blaðið næði til fleiri og menn yrðu viljugri að skrifa
í það. En ég átti hauka í horni þar sem voru vísindamennirn-
ir Árni Friöriksson fiskifræðingur og Þórður Þorbjarnarson á
rannsóknastofu Fiskifélagins. Þeir voru báðir mjög duglegir
að skrifa greinar vísindalegs eðlis sem ég lagði talsverða
áherslu á að hafa í blaðinu.
Erindrekar Fiskifélagsins úti á landi sendu reglulega fréttir
af því sem var að gerast á þeirra slóðum."
Lúðvík kenndi íslensku á vélstjóranámskeiðum Fiskifélags-
ins frá 1938 til 1960. Hann útskrifaðist sem kennari 1932 og
sinnti um árabil kennslu við Miðbæjarskólann eða allt til
1944 þegar hann sneri sér í auknum mæli að ritstörfum.
Lúðvík hafði alveg frjálsar hendur um efnisval í blaðið og
byrjaði fljótlega á því að skrifa leiðara í blaðið. En hvemig var
staða blaðsins þegar hann tók við því?
„Sveinbjörn Egilson hafði verið ritstjóri um alllangt skeiö
en hann var landskunnur maður og hafði mikla reynslu sem
sjómaður og farmaður. Hann hafði hins vegar ekki mikil
tengsl út á land og viðtöl voru fátíð í blaðinu í hans tíð.
Skrifstofa Fiskifélagsins sá algjörlega um dreifingu blaðsins
og umboðsmenn þess úti á landi sáu um að safna áskrifend-
um og þess háttar."
Þegar Lúðvík hóf störf við blaðið var sjávarútvegurinn í
mikilli lægð. Kreppa var í atvinnulífi landsmanna og sjávarút-
vegurinn fór ekki varhluta af því, sérstaklega stób útgerð tog-
ara höllum fæti.
Þetta voru mikil kreppuár.
Á stríðsárunum og fyrstu árin eftir rétti allt þjóðlífið úr
kútnum og þá tóku við veltiár með nýsköpun og meiri upp-
byggingu en áður haföi sést.
Verkahringur Lúðvíks tók til fleiri þátta við útgáfuna en nú
tíðkast mebal blaðamanna og ritstjóra. Hann tók þátt upp-
setningu blaðsins, prófarkalestri og fylgdi því gegnum prent-
smiðju.
„Blaðið var alltaf sett og prentað í Gutenberg. Fyrstu árin
sem ég var með blaðið sá Friðfinnur Guðjónsson leikari og
prentari um ab setja það en síðar tók Grímur Engilberts, bróð-
ir Jóns Engilberts málara, við því. Hann var síðar þekktur sem
ritstjóri Æskunnar."
Þetta var á tímum handsetningar í blýi og því var brýnt að
sami maðurinn kæmi jafnan ab setningu hvers blaðs og
þekkti útlit þess og kröfur þeirra sem gáfu þab út.
Alinn upp við sjósókn
Lúbvík er fæddur í Stykkishólmi og alinn þar upp við sjó-
18 ÆGIR