Ægir - 01.12.1998, Blaðsíða 31

SAMLEIÐ MEÐ ÍSLENSKUM SJÁVARÚTVEGI
Staðreyndin er sú að það eru mjög fá sjávarútvegsfyrirtœki erlendis byrjuð að skoða um-
hverfismálin í samhengi við sinn rekstur og þess vegna hefur forskotið mikla þýðingu í
vamarlegu tilliti," segir Guðjón Jónsson.
mælikvarðar verði settir á vísindaleg-
um forsendum en gallinn er sá að þá
er að mæta alþjóðlegum stofnunum,
eins og t.d. FAO, sem eru svo seinvirk-
ar að mörg ár tekur að fá viðmiðun.
Ætli menn sér að bíða eftir þessu gæti
það tekið fimm ár en ef fyrirtækin
byrja á að taka til í eigin garði á með-
an, koma sér sjálf upp eigin umhverf-
isstjórnun, þá hafa þau náð forskoti á
samkeppnisaðila í öðrum löndum.
Staðreyndin er sú að það eru mjög
fá sjávarútvegsfyrirtæki erlendis byrj-
uð að skoða umhverfismálin í sam-
hengi við sinn rekstur og þess vegna
hefur forskotið mikla þýðingu," segir
Guðjón.
Kaupendur fagna frumkvæði
Tilhneiging er mikil til að líta á um-
hverfismál sem einn stóran kostnaðar-
lið. Hér gæti verið komið að úrslita-
atriðinu um hvort fyrirtæki ráðast í
umhverfisaðgerðir eða ekki en Guðjón
varar við stöðnun.
„Ef menn eru þjakaðir af hugsunar-
hætti um mikinn kostnað eru þeir
ekki líklegir til að sýna frumkvæði og
koma upp umhverfiskerfum í sínum
rekstri. Hættan er þá sú að beðið sé of
lengi. Kaupendur erlendis búa við
þrýsting frá almenningi og taka því
fagnandi ef þeir finna að framleiðend-
ur taka frumkvæði í umhverfismálum.
Dæmi um þetta er Fiskiðjusamlag
Húsavíkur hf. sem nú getur sýnt og
sannað að fyrirtækið er sjálft að taka á
í umhverfismálum.
Aðgerðir fyrirtækjanna sjálfra eru
að mínu mati eina raunhæfa andsvar-
ið ef við verðum vör við lokanir á ein-
hverjum mörkuðum fyrir þrýsting
umhverfisvemdarsamtaka," segir Guð-
jón. Hann víkur í þessu sambandi að
ISO stöðlum sem öll fyrirtæki geta
notast við sem hjálpartæki í umhverf-
isverndarvinnu.
Fastur liður
í iðnfyrirtækjum hafa umhverfismál
verið lengi til umræðu og Guðjón
bendir á að víða sé þekkt að stærri fyr-
irtæki kynni hluthöfum í ársskýrslum
sínum hversu miklum fjármunum sé
varið til umhverfismála, á einn og
annan hátt. Hann segist ekki telja
óeðlilegt að svipað verði uppi á ten-
ingnum í sjávarútvegsfyrirtækjum á ís-
landi í framtíðinni.
„Aðferðin er að nota umhverfis-
stjórnunartækin, eins og ISO-staðlana,
til að velja þá þætti sem hægt er að
stýra og hægt er að vakta. Þá er hægt
að bera saman milli ára og setja sér
markmið. Mér þætti óeðlilegt ef við
færum ekki að sjá innan tíðar í árs-
skýrslum sjávarútvegsfyrirtækja hvern-
ig þau meta stöðu sína gagnvart um-
hverfismálum. Markaðurinn fer mjög
fljótlega að ýta á að þetta verði gert og
menn skulu líta á þá ósk sem
sóknarfæri. Staðreyndin er sú að marg-
ir umhverfisverndarsinnar gagnrýna
ISO-14000 og telja það kerfi ekkert
annað en skriffinnsku og yfirborðs-
mennsku. Almennt er talið að þetta sé
besti leikurinn gagnvart öfgasinnun-
um í umhverfismálum," segir Guðjón.
Þroskaðri umræða
Þroskamerki eru orðin á umhverfisum-
ræðunni hér á landi, hvað snertir sjáv-
arútveginn. Guðjón segir augljóst að
þekkingin á málaflokknum sé að
aukast og upplýsingaflæðið að verða
opnara. Þetta telur hann mikilvægt í
ljósi þess að þá geti öfgasinnar ekki
komist áfram með sínar yfirlýsingar
vegna þess að þeir mæti umhverfi þar
sem menn viti betur og hafi brugðist
við. Umræðan sé til alls fyrst, næsta
skref sé að taka til í eigin ranni.
ÆGIR 31