Ægir - 01.12.1998, Síða 41

SAMLEIÐ MEÐ ÍSLENSKUM SJÁVARÚTVEOI
þessum slóðum þar til fyrir örfáum
árum. I iok ársins 1993 tókst Banda-
ríkjamönnum að stöðva veiðar þessara
flota í „Kleinuhringnum" með alþjóð-
legu samkomulagi. Þá hélt flotinn á
veiðar í „Hnetuholunni" í Okhotskhafi,
þar sem Kínverjar og Pólverjar veiddu
um hálfa milljón tonna árið 1993.
Rússar tóku nú að þjarma að þeim þar
og í janúar 1994 kváðu þeir upp tíma-
bundið bann við ufsaveiðum. Bannið
var samstundis véfengt af þjóðunum
fjórum, enda áttu
Rússar alltaf í erfið-
leikum með að
leggja fram nokkrar
vísindalegar sann-
anir um ofveiði.
Forseti ráðstefnunn-
ar um alþjóðlega út-
hafsveiðisáttmálann
varaði þá eindregið
við því, að ef þjóðir
færu að taka sér ein-
hliða lögsögu á al-
þjóðlegum hafsvæð-
um yrði þess
skammt að bíða að
frumskógarlögmálið
tæki við á ný.
Engu að síður
skipuðu Rússar í
byrjun desember
1994 öllum erlend-
um skipum að verða
burt af svæðinu fyrir
árslok. Um svipað
leyti var skýrt frá því
að Norðmenn og
Rússar byðu íslend-
ingum upp á samn-
inga um veiðar
þeirra í „Smugunni"
í Barentshafi. íslendingar vildu tengja
þessa samninga viðræðum um „Síld-
arsmuguna" milli lögsagna íslands og
Noregs, og um karfaveiðar á Reykjanes-
hrygg, sem er næsti bær við íslensku
og grænlensku lögsöguna og buðust
raunar til að tengja saman alla samn-
inga um veiðar í Norðurhafinu utan
ara skipa en fyrirhugað sóknarmark
NAFO. Það er hins vegar önnur saga.
Nú eru þrjú ár liðin frá því að Út-
hafsveiðiraðstefnu Sameinuðu þjóð-
anna lauk og á því tímabili hefur
hvorki, svo vitað sé, komið til vopn-
aðra átaka á úthafinu á borð við það
sem rakið var hér að framan, né til
uppþota í fiskibæjum vegna hertra tak-
markana á strandmiðum. En alls staðar
kraumar undir. Um allan heim eru
átök um nýtingu fiskistofna; innan
þjóða; milli þjóða;
milli úthafsveiði-
hagsmuna og
strandveiðimanna.
Alþjóðleg umhverf-
isverndarsamtök
láta þessi mál líka
æ meir til sín taka
og þrýsta á um al-
þjóðlegar reglur
undir umsjón al-
þjóðlegra stofnana,
sem einnig hafi
gildi innan viður-
kenndrar lögsögu
þjóðanna og taki
bæði til veiða og
vinnslu.
Einnig er eftir að
sjá, hvort hinar
nýju leikreglur haf-
réttarins virka eins
og til var ætlast;
hvort alþjóða-
nefndum á tiltekn-
um hafsvæðum
tekst að ná sam-
komulagi; hvort
nýr alþjóðlegur haf-
réttardómstóll
verður sá öryggis-
ventill, sem af honum var vænst;
hvort þjóðir heims eru reiðubúnar að
láta skera úr ágreiningsmálum sínum
með dómi?
Vonandi tekst það, því styrjaldarefn-
in eru ærin.
lögsögu íslands, Grænlands, Færeyja og
Noregs.
En íslendingar áttu líka í vök að verj-
ast á öðmm hafsvæðum. Um sömu
mundir tók NAFO ákvörðun um tak-
mörkun á veiðum á „Flæmska hattin-
um." íslenskir útgerðarmenn vildu að
stjórnvöld mótmæltu, því að engar
sannanir væru fyrir ofveiði þarna og tak-
markanir veiða kæmu mönnum í opna
skjöldu. Nýir aðilar hefðu verið að
kaupa skip í trausti þess að þeir hefðu
enn tíma til að afla sér veiðireynslu. Auk
þess hugnast íslenskum útgerðarmönn-
um ekki sóknartakmarkanir en vilja
heldur kvóta bundinn skipum. Niður-
staðan varð lika sú að sett vom lög á Al-
þingi um kvótatakmarkanir íslenskra
skipa á úthafsmiðum, sem raunar hafa
þýtt miklu meiri takmarkanir á afla þess-
mm 4i