Ægir - 01.09.2000, Blaðsíða 37

FJARMAL
vegs utan meginhluta lánakerfis sem
spannar innlánsstofnanir, fjárfestingar-
lánasjóði, lánasjóði ríkis, auk endurlán-
aðs erlends lánsfjár, sem er í raun hluti
innlánsstofnana þó það sé skilið frá eigin
útlánum þeirra. Og loks beinna erlendra
lántaka sem reynast þó aðeins átján
hundruð milljónir af áætlaðri hundrað
og áttatíu milljarða skuld í júlí í ár. Nú
er aftur á móti fjórði hluti skulda sjávar-
útvegs utan meginhluta lánakerfisins.
Eins og fram kemur í töflu 2 hefir orð-
ið veruleg aukning skulda sjávarútvegs-
fyrirtækja undanfarin ár. Tekið skal fram
að þó sá varnagli hafi verið sleginn í
grein um sama efni sem birtist í janúar-
hefti þessa rits að hluti skuldanna er
vegna innbyrðis viðskipta fyrirtækja
greinarinnar. Arin 1986 til 1995 virðist
aukning skulda sjávarútvegs eiga sér
haldbærar skýringar. Breyting skulda á
meðalverði hvers árs, að viðbættum
vergum hagnaði, þ.e. hreinum hagnaði
að viðbættum afskriftum, er ámóta upp-
hæð og fjárfesting þegar tímabilið 1986
til 1995 er skoðað. Munar þó um 800
milljónum króna að meðaltali ár hvert,
sem ráðstöfúnarfé er meira en fjárfesting
sem skýrist að einhverju leyti af því að
hreinn hagnaður er fyrir greiðslu skatta
og arðs.
Nokkuð slær úr og í hvernig tölur um
aukningu skulda, vergan hagnað og fjár-
festingu falla hver að annarri. Það á ræt-
ur sínar að einhverju leyti að rekja til
vissrar tímatafar upplýsinga á milli ára.
Hina miklu aukningu skulda árin 1996
til 1998, þar sem skuldir jukust úr 94
ma.kr. í árslok 1995 í 162 ma.kr. í árs-
lok 1998, reynist þó erfitt að skýra. Fjár-
munamyndun þessara ára nam um 25
milljörðum króna á verðlagi hvers árs og
fé úr rekstri, vergur hagnaður, um 37
milljörðum króna. Samfara mikilli aukn-
ingu skulda hafa eignir aukist umfram
það sem nemur hreinni fjármunamynd-
un.Virðast áhættufjármunir og lang-
tímakröfur sem flokkuð eru með fasta-
fjármunum, ásamt öðrum ótilgreindum
eignum, töldum með fastafjármunum,
hafa aukist. Jókst hlutur þessara eigna úr
18% í 22% heildareignar útvegs á milli
áranna 1996 og 1997 í úrtaki sömu fyr-
irtækja í veiðum og vinnslu. Mat eigna
sjávarútvegsfyrirtækja hin síðari ár er
nokkurri óvissu bundið en byggt er á
þeirri forsendu að afkoma greinarinnar
bendi ekki til þess að ástæða sé að telja
að eigið fé hafi minnkað þar eð nokkur
hreinn hagnaður hefur orðið af rekstri
greinarinnar.
Áhrif afurðaverðsþróunar
á vexti
Raunvextir eru reiknaðir með ýmsu
Tafla 2 - Áætlaðar eignir og skuldir fyrirtækja í sjávarútvegi
árin 1986-1999 í milljörðum króna
Eigið fé
Eignir Skuldir Hreint verðl. Eiginfjár-
Áralls alls eigið fé 1999 hlutfall
1986 58,4 36,8 21,6 53,2 37,0%
1987 74,7 45,8 28,9 58,2 38,7 %
1988 96,0 70,6 25,4 42,7 26,5%
1989 119,9 88,0 31,9 44,4 26,6 %
1990 133,4 87,1 46,3 59,8 34,7%
1991 132,0 93,9 38,1 45,6 28,9 %
1992 139,0 94,4 44,6 52,6 32,1%
1993 150,3 101,8 48,5 55,4 32,3%
1994 151,3 95,6 55,7 62,9 36,8 %
1995 158,5 93,6 64,9 72,1 40,9 %
1996 181,5 116,1 65,4 71,1 36,0%
1997 201,1 139,4 61,7 65,8 30,7%
1998 217,3 161,7 55,6 58,6 25,6 %
1999 227,1 171,5 55,6 55,6 24,5%
Mynd 1
Lán bankakerfis, fjárfestingarlánasjóða og lánasjóða ríkis ásamt endurlánuðu erlendu lánsfé og
beinum erlendum lántökum til sjávarútvegs á föstu verði
árin 1980 til 1999
1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999
Ár
Alls
Tafla 4 - Áætlaðar skuldir sjávarútvegs í júli árið 2000 í milljónum króna Innlendar Erlendar Alls
Innlánsstofnanir:
Eigin útlán 17.192 17.720 34.912
EndurLánaó erl. lánsfé 0 96.949 96.949
Innlánsstofnanir alls 17.192 114.669 131.861
Beinar erlendar lántökur 0 1.810 1.810
Fjárfestingarlánasjóðir:
Byggóastofnun Aðrir 2.081 2.853 4.934 1.614
Fjárfestingarlánasjóðir alls 2.081 2.853 6.548
Lánasjóðir ríkis:
Þróunarsjóóur 2.404 1.209 3.613
Lánasjóðir rikis alls 2.404 1.209 3.613
Eignarleigur 622 741 1.363
Skuldir við meginhiuta lánakerfis 22.299 121.282 145.195
Aðrar skuldir 35.000 0 35.000
Skuldir alls 57.299 121.282 180.195