Ægir - 01.09.2000, Blaðsíða 38

FJARMAL
Tafla 3 - Raunvextir lána fjárfestingarlánasjóða , bankakerfis og Lánasjóða rikis ásamt vöxtum
endurlánaðs erlends lánsfár og beinna erlendra lántaka sjávarútvegs í milljónum króna Miðað er við lántökumyntir
1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999
Gengistryggðir 1.080 1.160 1.658 2.312 2.065 1.787 2.364 2.784 3.241 3.250 3.402 3.835 5.015 5.853
Verðtryggðir 306 342 433 563 1.106 1.350 1.354 1.205 1.047 1.202 1.323 1.329 1.200 1.156
Aðrir innlendir 101 124 371 263 422 481 583 648 553 588 770 1.050 1.181 895
Alls 1.487 1.627 2.462 3.138 3.593 3.618 4.301 4.637 4.841 5.040 5.495 6.214 7.396 7.905
1986 1987 1988 1989 1990 Kjaraskipting 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999
Gengistryggðir 72,6% 71,3% 67,3 % 73,7% 57,5% 49,4 % 55,0% 60,0% 66,9% 64,5 % 61,9% 61,7% 67,8% 74,0%
Verðtryggðir 20,6% 21,0% 17,6% 17,9% 30,8% 37,3 % 31,5% 26,0% 21,6% 23,8 % 24,1% 21,4% 16,2% 14,6%
Aðrir innlendir 6,8% 7,6% 15,1% 8,4% 11,8% 13,3% 13,6% 14,0% 11,4% 11,7% 14,0% 16,9% 16,0% 11,3%
AlLs 100,0%100,0%100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%100,0% 100,0% 100,0% 100,0% 100,0%100,0%100,0%
1986 1987 1988 1989 1990 Kjaraskipting 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999
Gengistryggðir 6,1% 5,4 % 5,1% 5,2% 4,1% 3,7% 4,5% 4,6 % 5,1% 5,2% 5,3% 5,3% 5,7% 4,9%
Verótryggðir 7,1 % 7,9% 9,1% 8,1 % 7,5% 8,1 % 8,0% 7,9% 7,2 % 7,6% 7,5 % 7,6% 7,7% 8,1%
Aðrir inntendir 5,0% 5,8% 14,1% 8,4% 11,9% 12,2% 12,9% 13,5% 11,9% 11,9% 12,3% 13,2% 14,2% 11,1%
ALLs 6,2% 5,8% 6,1% 5,7% 4,9% 4,9% 5,4% 5,4% 5,5% 5,7% 5,9% 6,1% 6,4% 5,7%
móti. Sem vextir, miðaðir við lántöku-
myntir, þar sem vegnir eru saman inn-
lendir og erlendir vextir. Innlendir vext-
ir taka þá mið af innlendu verðlagi en er-
lendir af gengisbreytingum og erlendu
verðlagi. Eins hafa vextir verið reiknaðir
miðaðir við innlent verðlag. Er þá stuðst
við vaxtakostnað erlendra lána í inn-
lendum krónum eins og ef lán væri tek-
ið alfarið í innlendri mynnt. Einnig er
athyglisvert að skoða vextina sem meðal-
vexti yfir lánstíma. Við töku láns er ekki
ávallt ljóst hvort reynist hagstæðar inn-
lent lán eða lán með erlendum kjörum.
Hefir reyndin þó almennt verið sú að er-
lendu lánin hafa verið nokkru hagstæðari
innlendu lánunum þó útaf hafi brugðið
þegar þau eru reiknuð til innlendra kjara
á tímum lækkandi gengis og raungengis
innlends gjaldmiðils. Við slíkar aðstæð-
ur geta gengistöp orðið veruleg en yfir-
leitt dreifast þau yfir nokkurt tímabil
þar sem stærsti hluti gengisbundinna
lána er til langs tíma. Raunvextir lána
innlánsstofnana hafa einnig yfirleitt ver-
ið hærri en raunvextir fjárfestingarlána-
sjóða og lánasjóða ríkis.
Vextir miðaðir við afurðaverð eru enn
ein vísbendingin um fjármagnskostnað.
Þeir gefa til kynna hvernig greiðslubyrði
fyrirtækja vegna fjármagnskostnaðar
breytist með breyttu afurðaverði að
óbreyttum tekjum. Á milli áranna 1998
og 1999 varð veruleg lækkun afurða-
verðs í íslenskum krónum sem leiddi til
þess að raunvextir reiknaðir með tilliti
til þess hækkuðu úr því að vera -2,9%
árið 1998 í 16,8% árið 1999 þegar vegn-
ir eru saman vextir banka, fjárfestingar-
lánasjóða og lánasjóða ríkis, ásamt vöxt-