Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1941, Síða 152

150
verið að mestu ein og óklofin þjóð. Hvar frumheiinkynni
þeirra hafi verið, eru menn ekki á eitt sáttir um. Sumir vilja
lialda fram Norðurlöndum, aðrir Mið-Þýzkalandi, Austur-
Evrópu, Rússlandi, og enn eru aðrir, sem halda fast við gömlu
kenninguna, um frumheimkynni austur í Asíit. Mannfræð-
ingar ýmsir, er tala um liinn norræna eða germanska kyn-
stofn, benda á það, að i Norður-Evrópu fyrir norðan 50.
hreiddargráðu hafi kynstofninn vfirleitt ljóst hár, hlá augu
og ljósan hörundslit og sé þessir menn yfirleitt háir vexti, en
slíkir menn finnast einnig í Suðurlöndum og annarsstaðar
og má segja, að þetta mál allt sé mjög flókið og ltæpið að
halda fram ákveðnum skoðunum.
Frumtunga Indógermana, er ég liefi reynt að lýsa í nokkr-
um höfuðdráttum i riti þessu, er ekki eingöngu sú tunga, er
Frumindógermanir töluðu áður en flakk þeirra um Evrópu
liófst og hinir indógermönsku málaftokkar urðu til, heldur
hefi ég frekar leitazt við að athuga frumræturnar sjálfar,
eðli þeirra og fyrsta uppruna, hvernig liinn indógermanski
homo sapiens hafi fyrst lært að tala, lært að gera sjálfan sig
skiljanlegan og skilja aðra. Þessi fyrsta byrjun er því ef til
vill nokkurra tuga þúsunda ára gömul (shr. það, sem áður
er sagt um Pithecanthropus erectus) og' er því að vonum, að
af hinum ca. 2200 indógermönsku frumrótum, er málfræð-
ingar hafa húið til með samanburði, sé aðeins litill hluti, sem
enn má telja, að sé gagnsær, þ. e. a. s., að unnt sé að sýna
fram á, hversu þessi frumhljóð hafi orðið til og af hvaða
ástæðum. Ef allar frumræturnar eru atliugaðar í einni heild
og það hefi ég revnt að gera, kemur í ljós, að merking þeirra
er tvennskonar, hlutlæg' og huglæg (konkret og abstrakt).
Um leið og frummaðurinn lærði að hreyfa varirnar og bahbla
eins og ungbarn, sköpuðust margir möguleikar. Tungan
Iireyfðist nú einnig með vörunum og lir þessu samstarfi vara
og tungu varð hljóðið bl- í blaðra, blabbra, blær o. s. frv. En
nú fetaði hann sig áfram og um leið og hann lokaði vörun-
urn án þess að hreyfa þær (opna og loka), varð úr þessu
hljóði (ýmist i samstarfi við góm, pak- í fá, eða ténnur, ped-
i fetill o. s. frv.) tákn þess að halda einhverju föstu, umlykja
það. En um leið og einhverju er haldið föstu, þróaðist merk-
ing þessarra hljóða áfram og varð að tákni þess að knosa,
eyðileggja (lat. piso „knosa“, isl. bauta, bíldr, berja ó. s. frv.).
Ef hins vegar vörunum var haldið opnum og loftstraumur-
inn látinn fai’a út, hlutu slik hljóð að tákna að láta streyma