Árbók Háskóla Íslands - 02.01.1941, Blaðsíða 154

152
einnig í ríkum mæli hjá ýmsum þjóðum (bæði menningar-
þjóðum, eins og Frökkum og Suðurlandabúum, og villiþjóð-
um). Mannlegt mál er því upprunalega áframhald þessarrar
tjáningaraðferðar frummannsins að gera sig skiljanlegan með
handapati og líkamshreyfingum. Um leið og bann smám-
saman lærði að nota talfærin og sérliljóðin urðu einnig til,
befir bann lært að draga að sér andann eða anda frá sér á
reglubundinn liátt, er nauðsynlegur var til þess að mynda
bin einstöku hljóð. X fyrsta þróunarstigi bins mælta máls
hefir frummaðurinn dregið oftar að sér andann, er liann lal-
aði, en síðar tíðkaðist, og má sjá leifar þessa í ýmsum frum-
rótum (eins og' t. d. sjúga og sumum rótum á eu-, sjá bls.
43). A sama liátl hefir hann dregið að sér andann, er I-hljóð-
ið varð til, í ýmsum samsettum hljóðum (eins og t. d. í leigb-
í sleikja), þó að venjulega bafi bann andað frá sér, er þetta
hljóð varð til (líða, skríða). En um leið og frummaðurinn
skapaði mál sitt á þenna bátt, bættusl við tveir efniviðir i
sköpun máisins: geðsbræringabljóð þau, er liann ósjálfrátt
rak upp, er bann varð glaður eða hryggur, reiður o. s. frv. og
náttúruhljóð þau, er hann heyrði í nið sjávar eða vatns, þyt
vindsins, þrumum loftsins, söng fugla, bljóðum dýra og
hverskyns öðrum bljóðum, er urðu til við fall eða á annan
hátt. Með þeirri tækni, er liann smámsaman bafði öðlazt i
notkun talfæranna, reyndi hann nú einnig að berma eftir
þessnm bljóðum og notaði þau til þess að tákna alls konar
geðsbræringar og bljóð. Mál frummannsins er því uppruna-
lega samsett og myndað af þrennskonar efniviði:
1) hljóðum, er tákna látæðishreyfingar,
2) geðsbræringahljóðum og
3) hljóðum, sem eru eftirhermur á náttúrubljóðum.
Ef þetta er rétt, ætti að vera unnt að skýra uppruna allra
tungumála á þenna hátt og aðgreina þenna frumlegasta efni-
við í öllum málum. Þetta hefir ekki verið gert nema að mjög
litlu leyti, enda á einskis eins manns færi. Atbuganir þær,
sem hér eru settar fram, eru gerðar eingöngu um indóger-
mönsk mál. En margt bendir til, að þessu sé þannig varið um
önnur mál, eins og t. d. kínversku, japönsku, polynesisku
(sem er talin meðal frumstæðustu mála jarðarinnar) og hefir
R. Paget í bók sinni Human speeeh minnzt á ýmislegt í þess-
um málum, er virðist benda i sömu átt.
Þær indógermönsku rætur, er atbugaðar bafa verið i riti
þessu, eru vitanlega ekki nema nokkur hluti af þeim 2200