Árbók Háskóla Íslands - 31.12.2006, Page 157

bekkurinn í rannsóknarstofunum og sums staðar verður að koma tækjum fyrir á
Qöngum. Úr þessu þarf að bæta sem allra fyrst.
Líffraeðiskor hefur um árabil staðið að uppbyggingu rannsóknanáms í líffræði.
Um þetta vitnar allur sá fjöldi MS-nema sem líffræðiskor hefur brautskráð. að
jafnaði sjö á ári síðastliðin tíu ár. Til þess að geta áfram tekið virkan þátt í áætlun-
um Háskólans um eftingu rannsókna og uppbyggingu rannsóknarháskóla sem
stenst alþjóðlegar kröfur verður að leysa húsnæðisvanda Líffræðistofnunar.
Rannsóknir
Skipta má rannsóknum á Líffræðistofnun í nokkur svið eftir viðfangsefnum. Hér
verður stiklað á stóru um verkefni sem starfað var að á árunum 2005-2006. Auk
kennara. sérfræðinga og nýdoktora sem hér er getið eiga framhaldsnemar drjúg-
an þátt í þeim verkefnum sem hér er greint frá. Þá er ekki unnt í þessum stutta
Pistil að greina frá öllum styrktaraðilum rannsóknanna.
Sjávarlíffræði og sjávarvistfræði
Á þessu sviði má nefna margháttaðar rannsóknir á vistfræði mismunandi
strandsvæða á íslandi. sem Agnar Ingólfsson prófessor hefur staðið fyrir þar sem
m.a. er leitast við að skýra útbreiðslu og dreifingu fjörulífvera. Á árinu 2006 birtist
yfirlitsgrein eftir Agnar í sérhefti í ritröðinni Zoology of lceland (Vol. I. part 7: The
intertidal seashore of lceland and its animal communities) sem fjallar um fjörur
landsins og er samantekt á yfir 30 ára rannsóknum á þessu sviði. Þetta er megin-
v®rk um lífríki í fjörum á norðurslóðum og verður að líkindum mikilvægt fyrir alla
Þá sem tengjast rannsóknum í fjöru eða nýtingu eða skipulagningu fjörusvæða.
Stofnunin er þátttakandi í „stóra botndýraverkefninu" BIOICE. viðamikilli könnun á
öýrasamfélögum á sjávarbotni umhverfis Island. Verkefnið er unnið undir umsjón
umhverfisráðuneytis með þátttöku Háskóla íslands. Náttúrufræðistofnunar
íslands. Hafrannsóknastofnunar og Sandgerðisbæjar. Verkefnið er afar umfangs-
mikið en meginmarkmið þess er að kanna hvaða dýr lifa á hafsbotninum innan
'sfensku efnahagslögsögunnar. í hve miklu magni þau eru og hvernig útbreiðslu
þeirra er háttað. Alls voru tekin 1390 sýni á 579 stöðum innan efnahafslögsögu
tandsins. frá um 20-3000 m dýpi. Frá 1992 hefur Rannsóknastöð verkefnisins
verið starfrækt í Sandgerði. en þar hefur sérhæft starfsfólk flokkað sýni verk-
efnisins. Samvinna er um greiningu á sýnum verkefnisins við yfir 150 sérfræð-
'nga í yfjr 20 löndum. Fulltrúar stofnunarinnar í BIOICE eru Jörundur Svavarsson
Prófessor og Guðmundur V. Helgason en hann hefur umsjón með rekstri
verkefnisins. Þá hefur stofnunin tekið þátt í norræna rannsóknaverkefninu DEEP-
WEST en markmið þess er að kanna lífríki á djúpslóð við (sland. Færeyjar og
Grsenland með áherslu á stórvaxin dýr. Til rannsóknanna er notaður sjálfvirkur
kafbátur (Gavia) sem tekur Ijósmyndir af botni.
Rannsóknir Guðmundar hafa einkum beinst að burstaormaættinni Syllidae á
hafsvæðunum umhverfis ísland og Færeyjar. Þessar rannsóknir tengjast BIOICE-
verkefninu og BIOFAR-verkefninu við Færeyjar. Nýhafið er samvinnuverkefnið
Burstaormar af ættunum Pectinariidae og Ampharetidae í norðurhöfum í
samvinnu við Julio Parapar við Háskólann í La Coruna á Spáni.
Vatnalíffræði og vistfræði vatnalífvera
Um langt árabil hefur stofnunin hefur verið mjög virk í vatnalíffræðirannsóknum.
þessu sambandi má nefna langtímaverkefni eins og vöktun lífríkis Mývatns og
Laxár. svo og margs konar skammtímaverkefni þessu tengd. Aðalforgöngumenn
Þessara rannsókna hafa verið. auk Árna Einarssonar. forstöðumanns Náttúru-
rannsóknarstöðvarinnar við Mývatn. Arnþór Garðarsson prófessor og Gísli Már
Gíslason prófessor.
Stórum rannsóknarverkefnum um vistfræði vatnsfalla sem styrkt voru af ESB og
Rannís lauk að mestu upp úr 2000. en Gísli Már Gíslason prófessor var fulltrúi
stofnunarinnar í þessum verkefnum. Enn er verið að vinna úr margvíslegum
Qögnum úr þessum verkefnum. Auk vísindategs gildis hafa þessar rannsóknir
nýst við vinnu á mati á umhverfisáhrifum og gerð rammaáætlunar um nýtingu
vatnsafls og jarðvarma.
Rannsóknum var haldið áfram á stóru samvinnuverkefni. EUROLIMPACS. sem
styrkt er af Evrópusambandinu og snýst um áhrif loftslagsbreytinga á lífríki í ám
°g vötnum. einkum með tilliti til næringarefnastigs. Gísli Már Gíslason er
aöaltengiliður við verkefnið á íslandi. Að rannsóknarverkefninu koma 37 háskólar
°9 rannsóknastofnanir í 17 Evrópulöndum (EES og ESB) og Rússlandi og Kanada.