Árbók Háskóla Íslands - 31.12.2006, Side 159

Vistfræði fugla og spendýra
Arnþór Garðarsson prófessor hefur á undanförnum árum fengist mest við rann-
sóknir á stofnvistfræði nokkurra íslenskra fugla. Á árunum 2005-2006 fékkst
Arnþór aðallega við stofnvistfræði fugla. einkum tengst viðgangs stofnanna við
breytilegt framboð gæða. Rannsóknir í samvinnu við Rannsóknastöðina við
^lývatn hófust árið 1975 og nýlokið er tveimur yfirlitsgreinum um stofnbreytingar
anda á Mývatni og Laxá (Hydrobiologia 567. 2006).
Árið 2005 var byrjað að kanna samband fæðu við afkomu rituvarps (Bliki 27. 2006)
°9 fjölda toppskarfs. Frá 1994 hefur verið fylgst með stofnbreytingum og lýðfræði
dílaskarfs. fyrstu niðurstöður voru kynntar árið 2005. Fylgst hefur verið með
ýrnsum sjófuglastofnum hér við land undanfarin 20 ár (Bliki 27. 2006) og frá 2005
hefur verið unnið að heildaryfirliti yfir íslenska bjargfuglastofna f samvinnu við
Guðmund A. Guðmundsson. Náttúrufræðistofnun Islands. Kristján Lilliendahl,
Hafrannsóknastofnun. og náttúrustofur um land allt.
páll Hersteinsson prófessor hefur einkum lagt stund á vistfræði íslenskra land-
sPendýra. Hér má nefna langtímavöktun á ástandi refastofnsins sem unnin er fyrir
umhverfisráðuneytið. Þá var unnið að rannsókn á takmarkandi þáttum í varplíffræði
mafa á Miðnesheiði. og m.a. hefur verið litið til þátta eins og grenjanotkunar refa á
svæðinu og áhrifa af hruni sandsítastofnsins. Haldið var áfram með rannsóknir á
arstíðabundnum sveiflum í stofnstærð. fæðuvali og lífslíkum hagamúsa á Kjalarnesi.
sem var breytt í doktorsverkefni. og verkefni um ferlitíma, atferti og árstímabundnar
sveiflur í stofnstærð kanínu í Öskjuhlíð og Fossvogskirkjugarði. Þá voru í gangi í
samstarfi við Náttúrustofu Vesturtands rannsóknir á félagsatferli og mökunarkerfi
V|Himinks á íslandi. svo og rannsókn á fari ungra minka og stærð minkastofnsins á
Snaefellsnesi. Einn MS-nemi tauk prófi árið 2005 og fjallaði verkefnið um landnotkun
°9 srstíðabundnarstofnsveiflur pokamúsarinnar. Antechinus minimus, í Suður-
Astralíu. Að lokum má geta samvinnuverkefnis með Náttúrustofu Vestfjarða og Tel
Aviv-háskóla á framtagi foretdra til uppetdis yrðtinga meðal ístenskra refa.
Þróunarfræði og stofnerfðafræði
A þessu sviði eru mörg rannsóknarverkefni í gangi. Þar á meðal eru víðtækar
rannsóknir á tilurð og viðhatdi erfðabreytileika sem og erfðafræðilega virkri
stofnstærð og genaflæði hjá þorski sem Einar Árnason prófessor stýrir. Á árinu
2004 var þetta verkefni stækkað og útvíkkað og náði það þá til fteiri sjávarfiska og
sjávartífvera í N-Atlantshafi. Verkefnið htaut Öndvegisstyrk frá RANNÍS árið 2004.
Snæbjöm Pálsson hefur undanfarin tvö ár gegnt tímabundinni dósentsstöðu í
líffraeðiskor. Rannsóknir hans hafa einkum beinst að þremur viðfangsefnum: 1)
Greiningu á breytileika í hvatbera-DNA þorskfiska á norðurslóðum. 2) Athugun á
hugsanlegri kynblöndun hvít- og silfurmáfa á íslandi. en greiningin byggist á
breytileika í svipfari og erfðaefni tegundanna. 3) Greining á ummerkjum
oattúrlegs vats í erfðamengi mannsins.
Rannsóknir Sigurðar S. Snorrasonar hafa. auk þess að snúa að vist- og þrosk-
unarfræði bleikju. beinst að svipfars- og erfðabreytileika. einkum í tengslum við
afbrigðamyndun hjá bteikju á norðurstóðum í samvinnu við Háskólann á Hótum
°9 Háskótann í Guelph í Kanada. Á árunum 2005-2006 var unnið að verkefni sem
^niðar að því að varpa tjósi á vist- og þróunarfræði dvergbteikju á ístandi (sjá
ofar). Verkefnið lýtur annars vegar að erfðafræðilegum skyldleika dvergbleikju-
st°fna á íslandi en hins vegar að erfðabreytiteika dvergbleikju og murtu á smáum
skala í Þingvatlavatni.
pá má nefna rannsóknir GuðbjargarÁ. Ólafsdótturá breytileika og afbrigðamynd-
un hornsíta á landsvísu og á smáum skala í Þingvaltavatni sem unnið hefur verið
1 samstarfi við Háskótann í St. Andrews í Skotlandi. Htuti niðurstaðna þessara
rannsókna hefur nýlega verið birtur í alþjóðtegum. ritrýndum tímaritum.
^esara Anamthawat-Jónsson prófessor hefur lagt stund á fjötbreytilegar rann-
soknir á sviði plöntuerfðafræði. Tvö meginverkefni eru í gangi þessa daganna.
Annars vegar er rannsókn á birkifrjókornum úr settögum en markmiðið er að
kanna erfðablöndun á milii birkis og fjatldrapa. því slík blöndun getur hafa haft
veruleg áhrif á þróun birkiskóga snemma á nútíma á íslandi. Hins vegar er
verkefni sem snýst um flokkunarfræðilega greiningu erfðamengja í metgresi og
skytdum tegundum. Greiningin byggist á sameinda- og frumuerfðafræðilegum
eðferðum. Þessu til viðbótar má nefna rannsóknir á erfðauppruna ístensks birkis,
aðgreiningu ístenskra víðistegunda. frostþoli aspar og erfðafjölbreytni
beykiættarinnar í Norður-Thaitandi.