Árbók Háskóla Íslands - 31.12.2006, Blaðsíða 271

Heiðursdoktorar
Sir David Attenborough
Á hátíðarsamkomu við brautskráningu kandídata 24. júní var Sir David
Attenborough (f. 1926) sæmdur heiðursdoktorsnafnbót við raunvísindadeild
Háskólans. Attenborough fékk áhuga á náttúrufræði á unga aldri og hóf söfnun
steingervinga. Eftir að hann lauk prófi frá Háskólanum í Cambridge í náttúru-
fræðum gekk hann í sjóherinn en sneri sérsíðan að þáttagerð við Breska
ríkissjónvarpið. Hann hafnaði boði um að verða aðalforstjóri BBC og sneri sér
þess í stað að gerð náttúrulífsþátta. Hann hefur gert 20 raðir náttúrulífsþátta og
skrifað 21 bók þar sem hann kynnir bæði leikum og lærðum ferla í náttúrunni.
vistfræði dýra og plantna og þróun lífs. Hann hefur náð til mörg hundruð milljóna
manna og með vissu má segja að enginn annar maður hafi nokkurn tíma miðlað
náttúrufræði til jafnmargra og David Attenborough. Sir David hefur hlotið margar
viðurkenningar fyrir störf sín, m.a. var hann aðlaður af Elísabetu II. Bretadrottn-
ingu og drottningin veitti honum einnig þann heiður að sæma hann Order of
Merit. en aðeins 24 menn eru í þeim hópi á hverjum tíma. Hann hefur fengið
verðlaun og viðurkenningar fyrir þætti sína og bækur og ennfremur var forsögu-
legt dýr nefnt eftir honum 1993. Var það skriðdýr frá miðlífsöid sem hafði verið
ranggreint til ftokks og nefndi Robert Bakker tegundina Attenborosaurus
conybeari til heiðurs David Attenborough. Hann hefur tekið mikinn þátt í umræðu
um umhverfismál frá 1980 og sýnt í þáttum sínum og bókum hvernig maðurinn
hefur farið með búsvæði og vistkerfi og reyndar lífríki allt á jörðinni. Hann styður
BirdLife International í að stöðva dráp á albatrossum í tanglínuveiðum. Hann
hefur stutt WWF í baráttu fyrir 22 milljóna hektara regnskógafriðtandi á Borneó
og hann er varaforseti Fauna and Flora Internationat.
Michael E. Porter
Þann 2. október tók Bandaríkjamaðurinn Michael E. Porter við heiðurdoktors-
nafnbót við viðskipta-og hagfræðideild Háskóla ístands. Porter (f. 1947) lauk BSE-
prófi í ftugvélaverkfræði með láði frá Princeton-háskóta árið 1969. MBA-prófi með
láði frá Harvard Business School árið 1971 og doktorsprófi frá sama skóla árið
1973. í upphafi beindust rannsóknir Porters að tækifærum einstakra fyrirtækja til
að ná forskoti í samkeppninni við keppinauta sína. þ.e. hinum svonefndu „fimm
kröftum'' Porters. Þessar rannsóknir útvíkkaði hann til heilla atvinnugreina og
ktasa sem næðu forskoti og síðar til samkeppnishæfni hagkerfa tit að ná og halda
yfirburðum í sívaxandi. alþjóðlegri samkeppni. En þótt sjónarhóll fyrirtækja í
rekstrarhagfræðitegum skilningi einkenni aðferðarfræði í rannsóknum Porters
taka þær tit stærri drátta í efnahagsumhverfinu, svo sem fétagstegrar ábyrgðar
fyrirtækja. áhrifa efnahagsstofnana. erlendrar fjárfestingar og alþjóðavæðingar.
samspits stjórnvalda og viðskiptatífs. uppbyggingar og þróunar atvinnugreina.
áhrifa góðgerðarstarfs og velferðarkerfa og áhrifa af þróun upplýsingatækni.
Porter er fremsti hugsuður heims á sviði stefnumótunar og samkeppnishæfni.
Altt frá því að fyrsta rit hans um samkeppnishæfni (Competitive Strategy) kom út
árið 1980 hafa kenningar hans verið hornsteinn í háskólakennstu og rannsóknum
í rekstrarhagfræði um atlan heim og stjórnendur nýta aðferðafræði hans daglega
við stjórnun og stefnumótun. Porter hefurá ferti sínum gefið út 17 fræðirit á 64
tungumálum. ritað mörg hundruð greinar og verið ráðgjafi stjórnvalda og
alþjóðlegra fyrirtækja. Porter er prófessor við Harvard-háskóla og veitir forstöðu
rannsóknastofnun skólans í stefnumótun og samkeppnishæfni (Institute for
Strategy and Competitiveness). Stofnunin hefurá undanförnum árum, ásamt
World Economic Forum og Efnahags- og þróunarsamvinnustofnun Evrópu-OECD,
unnið að viðamikitli rannsókn á því hvað einkennir einstök hagkerfi sem ná
forskoti í alþjóðlegri samkeppni. íslenska hagkerfið er eitt af viðfangsefnum
Porters og kynnti hann hetstu niðurstöður sínar í fyrirlestrinum „Can lcetand
compete?'’ á ráðstefnu sem haldin var hér á tandi í október.
Robert A. Mundell
Þann 21. október var Kanadamaðurinn Robert A. Mundell (f. 1932). nóbelsverð-
taunahafi í hagfræði og prófessor við Columbia-háskóla, sæmdur heiðurs-
doktorsnafnbót við viðskipta- og hagfræðideild. Eftir að hafa lokið grunnnámi við
University of British Coiumbia og University of Washington hóf hann doktorsnám