Dýraverndarinn - 01.05.1980, Side 25

Sjötta skilningarvitið
Fyrir nokkuð mörgum árum hélt
læknafélagið breska fund, þar sem
m. a. var rætt um svokallað „sjötta
skilningarvit" dýra og var hið
sjötta þannig, að dýrin fengju vitn-
eskju um hættur, löngu áður en
menn yrðu þeirra varir. Vísinda-
mennirnir komust að þeirri niður-
stöðu, að hundar m. a. hefðu slíkt
skilningarvit.
Eitt dæmi um þetta varð í jarð-
skjálftunum iniklu í Belutschistan
1935, þegar fjöldi húsa hrundu. -
Henry T. Holland, yfirlæknir við
sjúkrahúsið þar, skýrði frá því, að
jarðskjálftanóttina hefði einn vin-
ur sinn vaknað við það, að hundur
hans stóð við rúmið og togaði í
náttföt hans. Maðurinn hélt að
innbrotsþjófar mundu vera komnir
inn í húsið, fór á fætur, tók sér
marghleypu í hönd og leitaði um
allt. Þar voru engir þjófar, en
hundurinn stóð alltaf við útidyrn-
ar og klóraði í hurðina. Maðurinn
opnaði þá og fór út í garðinn, en
í sama bili reið jarðskjálftinn und-
ir og húsið hrundi. Mundi hann
hafa orðið undir því, ef hundurinn
hefði ekki gert honum aðvart.
Sir Henry sagði líka frá tveim-
ur svipuðum dæmum að hundar
hafi orðið mjög órólegir nokkru
áður en jarðskjálfti kom, og ekki
lint látum fyrr en þeim var hleypt
út.
í íslenskum þjóðsögum er getið
um nokkur dæmi þess, að dýr hafi
hugboð um yfirvofandi hættu, eða
séu gædd sjötta skilningarvitinu.
Má þar t. d. nefna söguna um
hrafninn, sem lokkaði stúlku í
brott frá bæ skömmu áður en
skriða féll á bæinn, og bjargaði
með því lífi hennar. Getið er og
þess með sannindum, að kveldið
áður en jarðskjálftarnir miklu á
Suðurlandi 1896 hófust, hafi fólk
á nokkrum bæjum lent í mestu
vandræðum með að koma kúnum
í fjós. En á þessum bæjum hrundu
fjósin í jarðskjálftunum.
(Lesb. Mbl).
En það voru fleiri en kýrnar,
sem virtust hafa hugboð um jarð-
skjálftana 1896, eftir því sem
Tryggvi Gunnarsson skýrir frá í
Dýravininum (8. hefti).
Þar er haft eftir sannorðum
manni, að í Ásukoti í Flóa hafi
kisa legið með kettling sinn inni í
baðstofu, en daginn fyrir jarð-
skjálftana sást hún komin út á
tún, dröslandi með kettlinginn. En
morguninn eftir, þegar baðstofan
var fallin, fannst kisa með kettling
sinn úti í fjárhúsgarða, og var það
hús eitt af fáum, sem uppi stóð á
bæ þessum.
Ennfremur er þess gjetiið, að
hrafnar og aðrir fuglar, sem höfðu
aðsetur sitt í Ingólfsfjalli og undir
því, sáust daginn áður en hræring-
arnar hófust fljúga þaðan í stórum
hópum, ofan á sléttlendið og fram
um allan Flóa, enda féllu víða
skriður úr fjallinu í jarðskjálftun-
um, svo að ekki hefði verið hollt
að eiga þar náttból, hvorki í fjall-
inu né undir því.
Ur Dýravininum (14. hefti) er
og eftirfarandi frásögn tekin:
Snemma á sumrinu 1845 urðu
menn þess varir að mýs voru að
flytja sig af ofanverðu landi yfir
Þjórsá og út í Gnúpverjahrepp.
Var sá flutningur með þeim hætti,
að mýsnar sátu á kúaskánum, sem
voru harðar, og notuðu þær sem
ferjubáta til flutnings yfir ána á
svonefndu Gaukshöfðavaði, en þar
var áin straumlítil. - Þetta sáu og
sögðu sannorðir menn. Sama sum-
ar hóf Hekla gamla upp raust sína
og tók að gjósa.
Lengi eftir þetta var á orði haft
hve lítið var um mýs á Rangár-
völlum og Landi, en veturinn
næsta eftir gosið varð lítið varið
fyrir músagangi vestan Þjórsár.
En mýsnar hafa hugboð um
fleira en eldgos og jarðskjálfta,
enda hefur þjóðtrúin tekið mark á
háttum þeirra. Hafa menn t. d. tek-
ið eftir því, að það muni vita á
harðan vetur, ef mikið er um
músagang heima við bæina á
haustnóttum, eða fyrri part vetrar,
á meðan veðrátta er þó sæmilega
góð.
Annars virðist margt í veður-
spám dýranna benda til þess, að
þau séu gædd sjötta skilningarvit-
inu, svo sem ótalmargar sögur af
háttum dýra vitna um.
DYRAVERNDARINN
25