Heimir : söngmálablað - 01.12.1938, Blaðsíða 16

92
H EIMIR
skáldinu beri með réttu. Minnstu bendingar tónskálds-
ins tekur bann eins og strangasta lagabókslal'. Tónlistin
þolir ekki, að honum finnst, nein óviðkomandi afskipti.
Þess vegna stjórnar bann með svo einföldum og lát-
lausum hreyfingum — litlar sveiflur með liægri hend-
inni meðan vinstri höndin er kyrr á mjöðminni, eða
á viðkvæmum stöðum,. að hann styður henni á brjóstið.
Vegna þessarar skoðunar sinnar á tónlistinni verður
Toscanini oft ærið viðkvæmur. Þannig var það t. d.
þegar hann stjórnaði „Turandot“ eftir Puccini. Puc-
cini dó áður en hann fengi lokið við verlcið, og þótt
Franco Alfano fullgerði það (eftir því sem Toscanini
segir sjálfur) undursamlega vel i anda liöfundarins,
vildi Toscanini veigra sér við að stjórna því öðruvísi
en ófullgerðu. Svo var það á frumsýningunni i Milano,
að hann stöðvaði verkið allt í einu í miðjum klíðum,
sneri sér að áheyrendum, andlitið flóði allt í tárum,
og tilkynnti: „Hér, — hér dó meistarinn!“ Þetta var,
eins og þeir sem þekkja Toscanini munu vitna, eng-
inn leikaraskapur; það vóru að brjótast út ósviknar
tilfinningar manns, sem elskaði verkið og böfund þess.
Svo er það stundum, að bið fræga Toscanini-skap
sýnir sig. Það var einu sinni á æfingu, að bans nákvæma
eyra heyrði, að einum fiðluleikara skeikaði á mjög
erfiðum kafla í tónverki eftir Ricbard Strauss. Þá varð
liann svo ösku-vondur, að bann lamdi um koll nótna-
púltin, svo að þau lágu liér og þar á gólfinu. Ifann þol-
ir ekki hirðuleysi — ekki skeytingarleysi, kæruleysi
og tómlæti eða skapleysi. Og þó getur hann — það veit
ég fyrir vist — undir erfiðuslu kringumstæðum verið
svo þolinmóður og umburðarlyndur, að fádæmi er að.
Ég hefi heyrt hann æfa flautu-kafla yfir sextíu sinn-
um, þangað til flautu-leikarinn náði þeim fína blæ, sem
Toscanini vildi fá, án þess að skifta skapi eða missa
þolinmæðina.
Hann er aldrei ánægðari en þegar hljómsveitin hans