Dvöl - 01.04.1942, Page 79

D VÖL
mörkuðu þekkingu á styrjaldarrekstri, og
spillingu og auðnuleysi rússnesku yfir-
stéttarinnar í lok keisaraveldisins.
Enn er stríðsdansinn stiginn, og enn á
fólkið í Kúrlandi, eins og fleiri, um sárt
að binda. Sjálfsagt eru þúsundir land-
flótta Letta einhvers staðar í Rússlandi
líkt og áður. Ef til vill vofir hungurs-
neyðin enn yfir þeim, sem heima þrauka.
Átakanlegar sögur gerast, eins og jafnan
þegar stríð er háð. í gerningahríð skefja-
lítils áróðurs er okkur íslendingum, lít-
ilsmegnandi þjóð á norðurhjara, engin
leið að vita hverju fram vindur. Aðeins
eitt vitum við, og það er hin mikla hugg-
un og von allra á slíkum tímum: Að
lokum hlýtur hið gróandi líf að sigra,
deyfa þjáningarnar og lækna sárin —
hver svo sem úrslit verða vopnaviðskipt-
anna. Eitt íslenzkt skáld hefir orðað
þetta svo, að næturgalinn muni sigra í
þessu stríði.
Nokkrar hvimleiðar ritvillur eru í bók-
inni, til dæmis: Skírt fyrir skýrt, bj/lt
við fyrir bilt við, samrýmdar fyrir sam-
rímdar, veslings fyrir vesalings o. s. frv.
Að einu leyti er betur með mál farið en
gengur og gerist: Þýðandi segir ávallt í
sjúkrahúsi, í skóla, í skrifstofu. Margir.
og það jafnvel tiltölulega góðir íslenzku-
menn, hafa ranglega tíðkað að segja
menn liggja á sjúkrahúsi, stundi nám
á skóla og vinni á skrifstofu. Aldrei
hefi ég þó heyrt talað um það, að fólk
fari á kirkju; væri það þó hliðstætt.
Þessum amböguhætti í tali og skrifum
er kominn tími til að breyta til þess
sem réttara er og betra. J. H.
Gunnar M. Magnúss: Salt jarð-
ar. Skáldsaga. Útgefandi: Jens
Guðbjömsson. Reykjavík 1941.
Þetta er saga um fátæk hjón í fátæku
sjávarþorpi, saga um viðburðasnautt líf
og starf þess fólks, sem í raun og sann-
leika er „salt jarðar". Öll er frásögnin
151?
hversdagsleg, og persónurnar gamlir
kunningjar þeirra, er til þekkja á þvílík-
um stöðum, sem sagan fjaliar um. Skap-
gerðardrættir fólksins eru yfirleitt skýrt
mótaðir, og ber alveg sérsaklega að minna
á Ragnheiði Loftsdóttur í því sambandi,
sem er bersýnilega kóngsdóttir í álögum,
skapmikii og persónusterk, hversdagslega
sveipuð hjúpi þeim, sem baslið og þræl-
dómurinn steypir yfir fórnardýr sín, þótt
endrum og eins varpi hún grímunni og
birtist í allri reisn sinni og tíguleik.
Jóakim maður hennar er af allt öðru
sauðahúsi; hann er rola og smámenni,
sem minnkar, þegar hann hyggst að beita
sér og taka á því, sem hann á til.
Ýmsar aukapersónur, eins og Herborg,
frú Hildur og Gvendur Skari, eru at-
hyglisverðar og bera með sér, að höfund-
ur hefir glöggt auga fyrir margbreytileik
mannlífsins.
Höfundur þessarar bókar hefir áður
sýnt og sannað, að hugarheimur barnanna
er honum opinn. Einnig hér nær hann
hvað föstustum tökum á viðfangsefni sínu,
þegar hann leiðir lesandann um þær fín-
gerðu krókaleiðir, sem liggja inn að leynd-
ardómum barnssálarinnar.
Gunnar M. Magnúss er allmikilvirkur
rithöfundur og gerir margt vel, en hann
er um of háður stóru spámönnunum, og
fátt er eins fátæklegt eins og auðsæ eftir-
öpun á ljóðlínu eftir Einar Benediktsson
eða hinum dásamlegu tónstefum Beet-
hovens, svo að algeng dæmi séu nefnd.
Þórarinn Guðnason.
Heðin Brú: Feðgar á ferð. Aðal-
steinn Sigmundsson þýddi með
leyfi höfundarins. — Víkings-
útgáfan. Reykjavík 1941.
Þýðandi þessarar bókar er mikill vinur
Færeyinga og hefir nú á skömmum tíma
snúið tveim allstórum færeyskum skáld-
sögum á íslenzku. Ég er lítt kunnugur
bókmenntum þessa „litla bróður“ íslenzku
þjóðarinnar, en ekki virðist mér sem þar