Melkorka - 01.03.1958, Side 19

{yiýulðul CjuimundssoH.
Laugardaginn 22. febrúar var opnuð sýn-
ing í Þjóðminjasafninu á málverkum og
teikningum Sigurðar Guðmundssonar mál-
ara — mannsins sem iiefur verið kallaður
„landsins fyrsti listamaður“. Hann var
fæddur 1833 og dó 1874, aðeins 41 árs að
aldri. Hér verður ekki farið út i ýtarleg
æviatriði þessa fjölhæfa listamanns og merka
brautryðjanda. En stofnun forngripasafns-
ins 1863 (nú Þjóðminjasafnið) senr hann
var aðal hvatamaðurinn að mundi eitt
nægja til að lialda nafni hans á lofti. Eitt
af þeim málum sem hann barðist fyrir eftir
að hann kom heim erlendis frá 1858 var að
laga íslenzka faldbúninginn, honum blæddi
1 augum að sjá „livernig búningar kvenna
voru óþjóðlegir, ósmekklegir og jafnvel
beinlínis afkáralegir". Það var einn liður í
hinni merku þjóðernisbaráttu hans að kon-
ttr tækju upp gamla faldbúninginn, eins og
ómnrur þeirra og langömmur og vildi að
bversdagsbúningur þeirra og hátíðaklæðn-
aðui' yrði sem þjóðlegastur. Hann kom fram
'tteð nýjar breytingar á faldbúningnum og
tóku konur tillögum lians vel. Hátíðarbún-
tngurinn átti að vera táknrænn fyrir ísland.
Faldurinn með lrvíta trafinu ímynd jökl-
anna og þannig varð nýi skautbúningurinn
til eins og við þekkjum liann í dag — F.n
tímarnir hafa breytzt og smekkurinn með
og mun margri konunni þykja gamli fald-
melkorka
Gamli skautbúningurinn.
Mynd eftir Sigurð Guðmundsson.
búningurinn þjóðlegri og tilkomumeiri liá-
tíðabúningur en nýja skautið. Sigurður lét
einnig smíða kvensilfur eftir fyrirmyndum
sem hann gerði og tók eftir fornri listasmíð;
á því sviði vann hann einnig merkilegt
starf og hvernig sem dórnur framtíðarinnar
fellur, þá tókst honum á skömmum tíma að
umskapa klæðaburð kvenfólksins í landinu.
I blaðagrein, sem er skrifuð 1860, segir
hann: „Menn mega ekki vera svo illviljaðir,
að hugsa sér nokkurn landa vorn svo dof-
inn, að hann finni ekki til hins vegiega,
þjóðlega, ‘sem er í þessu sambandi milli
landsins, þjóðarinnar, og búningsins"
Þeim sem ritað liafa um Sigurð Guð-
mundsson málara kemur öllum saman um
að þessi barátta Iians í sambandi við hátíða-
búning íslenzkra kvenna liafi ekki verið
neitt hégómamál, “heldur einn þátturinn í
þeirri alhliða endurreisn íslenzks þjóðernis
sem hann barðist fyrir“.
Þ. V.
19