Bjarmi - 01.06.2003, Blaðsíða 4

Dr. Magnús Þorkell BernharOsson
Staða kirkju
og kristni í írak
Götumynd frá írak
Þegar staöa kristindómsins í
Mið-Austurlöndum er metin
kemur ákveðin þverstaða í Ijós.
Olíkt hinum tveimur eingyðis-
trúarbrögðum heims, gyðingdómi
og islam, sem einnig áttu upptök
sín og eru enn við lýði á þessu
svæði, fer vegur kristinnar kirkju
í Miö-Austurlöndum síversnandi.
Þrátt fyrir langvarandi sögu og
ítök i Mið-Austurlöndum hefur
þungamiðja kristninnar færst til
annarra heimshluta.
í velflestum samfélögum Mið-
Austurlanda eru kristnir menn nú í
miklum minnihluta. Kristnar fjöl-
skyldur eignast að meðaltali færri
börn en til dæmis fjölskyldur mús-
lima og eru líklegri til að eiga þess
kost aö flytja úr landi, til dæmis til
Evrópu eða Ameríku. En kristnir
söfnuðir í Mið-Austurlöndum, sem
upp til hópa samanstanda af
Aröbum (Armenar eru líka fjöl-
mennir) hafa þó haldiö uppi merki
kristindómsins í aldanna rás. Á
síðustu öldum hafa það veriö
kristnir Arabar sem hafa oftast
verið í forystu við að innleiða
vestrænar hugmyndir um stjórnar-
far, menntun, viðskipti, tækni og
vísindi og hafa þar af leiðandi ver-
ið áhrifamiklir í samfélögum Mið-
Austurlanda. Það er frekar óljóst
hvaða áhrif hlutfallsleg fækkun
kristinna manna hefur, annars
vegar á kristindóminn í heiminum
almennt séð og hins vegar á
menningu og samfélög Mið-Aust-
urlanda. Það hefur reyndar ein-
kennt þau samfélög að mjög
ákveðin islamsvæðing hefur átt
sér stað á mörgum stöðum sem
hefur gert mörgum kristnum fjöl-
skyldum mjög erfitt fyrir. Ef svo fer
sem horfir verður kristindómurinn
bráðlega orðinn nánast að engu í
þessum heimshluta. Hvergi er þessi
staöreynd augljósari en í irak.
Ljósmyndari: Þorkell Þorkelsson. Birt með góðfúslegu leyfi Rauða krossins.
Á síðustu mánuðum hefur
veriö mikil umræða um málefni
íraks. Almennt séð var þó ekki
mikil umræða um trúarbrögð í
írak I tengslum við árás Banda-
ríkjanna þar. Þetta stríð var ekki
háð í nafni trúarbragöanna þó að
margir hafi hugsanlega túlkað at-
burðina I Irak út frá trúarlegum
forsendum. En nú þegar hin skipu-
lögðu stríðsátök eru aö mestu að
baki, stendur yfir mikil umræða
bæði innan íraks og utan um
framtíð þess lands. Það er þvi
tímabært að skoða lítillega sögu
kristinna safnaða I írak og meta
hvaöa framtíð gæti beðiö krist-
inna íraka.
Kirkjan í írak
Kristnir söfnuðir hafa verið starf-
andi í írak frá fyrstu öldum krist-
indómsins. Kirkjudeildir íraka eru
margar, fjölbreytilegar og ólíkar
en stærstu söfnuöurnir tilheyra
fornkirkjum Austurlanda. Þessar
fornkirkjur eiga það sameiginlegt
að hafa veriö stofnaðar I kjölfar
Kalkedonþingsins 451 og þeirra
kristfræðilegu deilna sem áttu sér
stað þá. Aöildarkirkjur Austurkirkj-
unnar voru upp til hópa andstæð-
ingar Kalkedonsamþykktarinnar og
voru þvi sjálfstæðar gagnvart
kirkjuyfirvöldum hvort sem það
var gagnvart rétttrúnaðarkirkjunni
eða þeirri rómversk-kaþólsku.
Vegna þess að sumar þeirra voru
eineðliskirkjur, þ.e. töldu aö Jesús
Kristur hafi búið yfir einu eðli,
voru margir fylgjendur þess oft
ofsóttir sem villutrúarmenn af
öðrum kristnum mönnum og áttu
ekki mikla samleiö meö öörum
kristnum söfnuðum. Margar
kirkjudeildir Austurkirkjunnar voru
því til lengri tíma mjög sjálfstæð-
4