Búnaðarrit - 01.01.1977, Page 226
220
BÚNAÐARRIT
að með þeim átti að tryggja bændum fullan þegnrétt í landi
sínu og tekjur til jafns við aðrar stéttir, sem erfiða í sveita síns
andlits, gegn því, að bændnr hefðu þá búvöru, sem land-
kostir gcrðu kleift að framleiða hérlendis, á boðstólnum árið
um kring, á verði, sem ákveðið væri af nokkurskonar gerð-
ardómi. Með breytingu á frainleiðsluráðslögunum 1960 voru
þau ákvæði um útflutningsbætur, sem enn cru í gildi, sett
inn í lögin. Hafa þau gefizt vel og kunna bændur að mcta
það öryggi, sem þau skapa, þótt því séu takmörk sett, þar
eð útfiutningsuppbætur mega aldrei nerna inciru en 10% af
verðgildi búvörufrainleiðslunnar til bænda. Nú ber á það að
líta, að sá verðlagsgrundvöllur, sein samkoinulag hefur oftast
náðst um í sexmannanefnd, en stundum verið úrskurðaður
ineð lögákveðnum gerðardómi, hefur aldrei verið bændum
svo hagstæður, að þeir næðu vinnutekjum í samræmi við
ákvæði laganna, þ. e. sambærilegum tekjum og viðmiðunar-
stéttirnar. Þetta hefur Iiændum og forvígismönnum þeirra
ætíð verið ljóst, en látið að inestu kyrrt liggja. Þó hafa bænd-
ur upp á síðkastið deilt nokkuð á fulltrúa sína í sexmanna-
nefnd fyrir linkind í þessu máli. En ástæður fyrir því, að full-
trúar bænda hafa ekki gengið harðar frani í því, að rétta
hlut bænda í jiessum efnurn, er einmitt ]>að öryggi, þótt
takinarkað sé, sem útflutningsbæturnar veita. Væru þærekki
fyrir liendi hefðu bændur hiklaust fylgt eftir lögmætri kröfu
um, að verðlagsgrundvöllur tryggði þeim svo liátt afurðaverð,
að svo fremi að öll framleiðslan seldist á innlendum markaði
þá fengju þeir í vinnutekjur söinu l'járhæð og viðmiðunar-
stéttirnar. Við athugun á Hagskýrslum frá Hagstofu íslands
á 10 ára timabilinu 1966 til 1975, þá bafa fjölskyldutekjur
kvæntra liænda á aldrinuin 25—66 ára verið til jafnaðar
75% af tekjum viðmiðunarstéttanna. Óhagstæðasta árið var
1966 70,9% en hagstæðasta árið 1973 79,3%, sjá meðfylgjandi
yfirlit.