Heilbrigðismál - 01.12.1984, Blaðsíða 21

hafa aðstöðu. I sínum einfaldleika
eru þessi hús oft mjög falleg. Ef
heilsuliðinn eða nærkonan geta ekki
leyst úr vandanum vísa þau sjúkl-
ingnunt til næstu heilsugæslustöðvar,
þar sem hjúkrunarfræðingar og/eða
læknar starfa.
Heilbrígðisþjónustan að öðru
leyti?
1 landinu eru fá stór sjúkrahús.
Þau eru í fremur lélegum húsakynn-
um og tækjabúnaður þeirra og rann-
sóknaraðstaða í lágmarki. Það veld-
ur líka erfiðleikum hve fáir
innfæddir læknar eru í landinu, eða
um 35. Þeir eru langflestir nýútskrif-
aðir, með litla starfsreynslu og að
sjálfsögðu án sérmenntunar. Þessir
ungu læknar fá gjarnan mikilvægar
stöður á sjúkrahúsunum. Staða
þeirra er því oft erfið og ábyrgðin
mikil. Auk innfæddra lækna eru
nokkrir tugir erlendra lækna af ýms-
um þjóðernum.
Er mikið leitað til töfralœkna?
Því er ekki að neita að margir leita
með kvilla sína til manna sem okkur
er tamt að nefna töfralækna. Stað-
Hrísgijónin eru aðalfæða íbúanna.
An þeirra verður enginn saddur í
Guinea-Bissau. Konumar gegna
miklu hlutverki við sáningu og
uppskeru.
reyndin er sú að þeir hafa mikla
þekkingu á ákveðnum sjúkdómum,
t.d. geðsjúkdómum. Alþjóða heil-
brigðismálastofnunin hefur og hvatt
„menntað" heilbrigðisstarfsfólk til
samvinnu við þessa „skottulækna".
Víða í þróunarlöndum virðist
brjóstagjöf á undanhaldi. Er eins
ástatt í Guinea-Bissau?
Nei. Það vekur athygli að mæð-
urnar hafa börn sín á brjósti í tvö til
þrjú ár, enda verður að fá lyfseðil til
að geta keypt þurrmjólk eða pela.
Því er þó ekki að neita að nokkur
hætta er á ferðum meðal betur
menntaðra mæðra sem gjarnan
leggja mikið upp úr því að „fylgjast
með“, en gefa um leið slæmt for-
dæmi. Því beinist starf okkar að því
að hefta útbreiðslu pelans.
Er næringarástandið viðunandi?
Þegar brjóstagjöf sleppir koma oft
fram næringarvandamál. Byggist
það oftast á því að börnin byrja of
seint með aðra fæðu. Er oft gefið of
lítið af henni og of sjaldan, og hún er
of orkurýr. Kemur þetta fram í
hömluðum vexti, mest á aldrinum
frá eins til þriggja ára.
A sama tíma og vestrænar þjóðir
reyna að fá þegna sína til að borða
minna þá er vandamálið í Guinea-
Bissau oft það að fólk borði meira
og nýti það hráefni sem til staðar er
á sem bestan hátt.
Öll fræðsla um heppilegar matar-
venjur ungbarna er þó mjög erfið,
m.a. vegna þess hve fáir kunna að
lesa. Reyndar veldur léleg lestrar-
kunnátta ýmsum erfiðleikum í starfi,
m.a. við úthlutun lyfja.
Það er viðurkennd staðreynd að
alls staðar er erfitt að breyta neyslu-
venjum fólks. Sannast það ef til vill
best með hóflegum árangri okkar
íslendinga í baráttunni gegn offitu
og tóbaksreykingum, a.m.k. til
skamms tíma. Hjá okkur er þó ekki
við ólæsi eða menntunarskort að
sakast!
Lifir fólk lengi í Guinea-Bissau?
Meðalævilengdin er 37-39 ár, um
20% barnanna deyja á fyrsta ári og
allt að 50% fyrir 5 ára aldur. Að
sumu leyti minna þessar tölur á heil-
brigðisástandið hér á landi fyrir
einni öld.
Kemur ekki menningarástandið
spánskl fyrir sjónir?
Jú, vissulega er samfélag Guine-
anna um margt öðruvísi en við
eigum að venjast á íslandi. Áber-
andi er að mikil virðing er borin fyrir
eldra fólki og margir verða undrandi
þegar þeir frétta hvernig íslendingar
Móðir með bam sitt í Lugadjole.
Fyrstu æviárín em bömin borin
um allt á baki móðurinnar.
HEILBRIGÐISMAL 4/1984 21