Samtíðin - 01.07.1934, Page 26

S AMTÍÐIN
UNDRABARNIÐ
EFTIR ALBERTO INSÚA
Alberto Insúa er spœnsknr
rithöfundur, fæddur í La Habana
1885. Hann var komungur, innan
við tvítugt, þegar hann byrjaði að
fást við blaðamensku og um leið
las hann lög við háskólann í Mad-
rid. Að námi loknu sökti hann sér
niður í lestur franskra bókmenta,
og það voru áhrif þaðan, sem settu
svip sinn á fyrstu skáldsögurnar
lians, — óhrjálegar og væmnar ást-
arsögur, sem seldust vel og gerðu
liöfundinn ríkan á skömmum tíma.
Einnig skrifaði hann á stríðsárun-
um orðhvöss ádeilurit í söguformi,
þar sem hann var þess hvetjandi m.
a., að Spánverjar færu í stríðið og
berðust við hlið Frakka „undir merki
frelsisins". En öll þessi fyrstu rit-
ÞORHALLUR ÞORGILSSON
ÞÝDDI ÚR SPÆNSKU.
verk Insúa liafa reynst vera af
þeirri tegund bókmenta, sem margir
eru áfjáðir í, vegna ritsnildar og
kitlandi frásagnar, en gleyma svo
jafnharðan, af því að þeir „finna
eiginlega elckert út úr því öllu
saman“.
þær skáldsögur Insúa, sem komið
liafa út á síðustu árum, eru aftur á
móti af alt öðrum toga spunnar.
Einhver þektasta sagan hans:
„Svertinginn, sem hafði hvíta sál“,
hefir hlotið óvenju miklar vinsældir
broði á Spáni og í öðrum löndum,
en hún hefir verið þýdd á flest Ev-
rópumál og sem kvikmynd hefir hún
metrar á lengd. Á einum 11 mán-
uðum er hann, úr ósýnilegu eggi,
orðinn að dýri, sem er nærri 4
faðmar á lengd, og vegur 2 smá-
lestir. Kálfurinn sýgur móðurina,
eins og flestir aðrir spendýrs-ung-
ar g-era. í 7 mánuði verður hún að
láta mjólk af hendi við hann, en á
þeim tíma vex kálfurinn upp í 16
metra lengd, og verður 23 smá-
lestir að þyngd. Hvalmjólkin er
svo góð, að henni mætti helst líkja
við þeyttan rjóma, í henni er um
30% af feiti og um 12% af eggja-
hvítuefni, mest af því er ostefni.
Á meðan að kálfurinn fær mjólk-
22
ina, vex liann að meðaltali 4.5 sm.
á dag, en úr þvi vex hann varla
nema 1.5 sm. á dag. Tveggja ára
gamlir eru hvalir þessir kyn-
þroska, kýrnar, sem eru dálítið
stærri en tarfarnir, eru þá orðnar
nærri því 24 m. á lengd, og vega
um 79 smálestir. Úr því ala kýrn-
ar kálf annað hvort ár, og vaxa þó
dálítið þangað til þær eru orðnar
sex ára. Þegar 10 ára aldiú er náð,
fer lífsfjörið að minka, og frjó-
semin að liætta, og eigi vita menn
með vissu, hvort þessir hvalir
verða eldri en 20 ára.
Árni Friðriksson.