Samtíðin - 01.03.1948, Blaðsíða 19

SAMTÍÐIN
15
Thomas Bnck í Stratford-on-Avon
s.l. sumar og bað hann að skýra les-
endum tímaritsins frá því, hvernig
honum hefði verið innan brjósts, er
hann hvarf frá herþjónustu eftir
rösklega 5 ára skeið og tók til við
liorgaraleg störf á nýjan leik, en
slíkl mun tákna meiri viðhrigði en
margan grunar. Buck varð fúslega
við þessum tilmælum. Frásögn lians
er þeim mun athygliverðari sem
hún táknar einnig viðhorf í'jöl-
margra annarra manna. Honum fór-
ust orð á þessa leið:
„Það er talsvert örðugur hjalli í
lífsbaráttunni, sem menn klífa, er
l)eir hverfa frá margra ára herþjón-
ustu og takast að nýju á hendur
friðsamleg störf. Ýmsum hermönn-
um finnst eftir á, að þeir hafi glat-
að þeim árum ævinnar, sem þeir
evddu í stríðinu. Ég á íslandi og því,
sem ég lærði þar, það að þakka, að
stríðsár mín fóru ekki í glatkistuna.
En það er óneitanlega örðugt að
hefja lífsstarf sitt á ný eftir að hafa
gegnt herþjónustu árum saman.
Flestir, sem þannig er ástatt um,
eru fyrst í stað sífellt að leita að
þeirri tilveru, sem þeim höfðu van-
izt, áður en stríðið hófsl. Þeir þrá
af alhug það, sem þeir hurfu þá frá,
cn finna það sjaldnast á ný. Allt er
orðið gerhreytt. Fólk verður að semja
sig að nýjum siðum.
Við Englendingar verðum nú að
horfast í augu við ])á staðreynd, að
þjóð okkar er mjög fátæk eftir allt
þetta langa stríð. Þetta skilja allir
sæmilegir Englendingar. Stríðið hef-
ur að sönnu opnað augu okkar fyr-
ir ýmsu, sem mönnum virtist áður
dulið. Nú sjáum við á mörgum svið-
um betur en áður, hvað aflaga fer.
Strfðið þjappaði ensku þjóðinni sam-
an. Þá lærðist öllum, jafnt háum
sem lágum, að standa hlið við hlið,
en það er önnur saga.
Eitl af meiri háttar viðfangsefn-
um okkar nú er að fegra borgir okk-
ar og bæta hollustuhætti þeirra að
miklum mun. Loftárásirnar hafa gert
ægilegan usla í ýmsum brezkum
bæjum. Nú eru uppi mikil áform
um það, að af rústum þessara bæja
megi rísa miklu fegurri horgarhlut-
ar en áður voru. Coventry, sem Þjóð-
verjar léku verst allra enskra hæja,
að London einni undanskildri, var
gamall bær. Nú á að reisa nýjan
fagran bæ á rústum hans. Þar eiga
að verða fagrir skrautgarðar, og ný
og fögur dómkirkja á að rísa í stað
þeirrar gömlu, sem eyðilögð var.
Þá laiigar mig til að minnast á
enska skóla, því að það mál er mér
skylt. Skólaæskan hér í Englandi er
í allt öðrum sniðiun nú en sú æska,
sem fyllti skóla landsins fyrir stríð.
Ég ætla mér ekki að reyna að skýra
hér frá orsökum þess. Aðeins tvennt
langar mig til að minnast á í þvi
sambandi. Annað er það, að í stríð-
inu var allmargt enskra harna er-
lendis. Eftir heimkomuna voru ])ess-
ir unglingar hálfgerðir gestir á ætt-
jörð sinni, eins og við hermennirnir
vorum reyndar líka. Hitt atriðið er
það, að tímarnir hafa fært nálega
allt úr sínum gömlu skorðum, kom-
ið öllu á fleygiferð. Fjöldi stórkost-
legra uppfinninga hefur verið gerð-
ur. Þetta hvort tveggja hefur orðið
til þess að Iileypa ólgu í blóð æsk-