Fréttablaðið - 02.02.2010, Blaðsíða 18

2. febrúar 2010 ÞRIÐJUDAGUR2
Björg er lífeðlisfræðingur og með
henni í hinum nýstofnaða áhuga-
hópi um rétta klukku er fagfólk á
geðdeild Landspítalans. En hvað er
átt við með réttri klukku?
„Við teljum að klukkan á Íslandi
sé of fljót og þess gæti sérstak-
lega að vetrinum. Hér var til siðs
að seinka klukkunni á haustin
þar til árið 1968 að „sumartím-
inn“ var látinn halda sér allt árið.
Fyrir bragðið er fólk að vakna hér
í niðamyrkri mánuðum saman og
margir eiga erfitt með það, ekki
síst skólafólkið.“
Björg segir nýlegar rannsóknir í
Þýskalandi benda til að sólargang-
urinn hafi áhrif á svefntíma fólks.
„Þrátt fyrir að sami staðartími sé
í öllu Þýskalandi fara þeir sem búa
vestast í landinu seinna að sofa en
þeir sem búa austast,“ segir hún
og upplýsir að þó að breiddar-
baugarnir auki á andstæður birtu
og myrkurs hér á norðurslóðum
þá séu það lengdarbaugarnir sem
mestu máli skipti. „Við Íslending-
ar erum með klukkuna stillta eins
og við séum við 0 gráðu lengdar-
bauginn en erum í raun milli 13. og
22. gráðu vestur. Sólin er í hádeg-
isstað klukkan tólf í Bretlandi en
hér á höfuðborgarsvæðinu ekki
fyrr en hálf tvö. Þetta þýðir að ef
við förum á fætur klukkan sjö að
morgni þá erum við í raun að rífa
okkur upp klukkan hálf sex, sam-
kvæmt réttri klukku.“
Björg telur sennilegt að of lít-
inn svefn margra barna og ung-
menna megi rekja til þessa mis-
ræmis. „Unglingnum veitist erfitt
að fara snemma að sofa á kvöld-
in og vakna snemma því líkaminn
tekur mið af öðrum skilaboðum en
klukkunni á veggnum. Þetta skap-
ar stöðuga togstreitu. Hann hefur
ekkert svigrúm að morgni og verð-
ur að mæta í skólann. Því er það
svo að fjöldi ungmenna fær ónógan
svefn. Mér er líka illskiljanlegt af
hverju er ekki hægt að byrja skóla-
daginn klukkan níu nú þegar skól-
arnir eru orðnir einsetnir. Skólinn
er oft búinn klukkan tvö til hálf
þrjú, af hverju er ekki hægt að
hafa hann til þrjú, hálf fjögur?“
Þegar Björgu er bent á að við
höfum birtuna lengur fram eftir
dögum þegar klukkan sé fljót segir
hún ákveðin: „Já, en morgunbirtan
er margfalt dýrmætari til að halda
reglulegum svefn ryþma. Það er
svo mikilvægt að fara út í birtuna
á morgnana og nýta hana þegar
hún er mest. Því eru alls konar
rök sem mæla með því að hugleiða
þessar breytingar á klukkunni hér
og miða hana við gang sólarinnar.“
gun@frettabladid.is
Ættum að miða klukk-
una við gang sólarinnar
Stafar morgunleti af því að vísarnir á klukkunni eru ekki í samræmi við sólarganginn? Áhugahópur um
„rétta klukku“ hefur verið stofnaður. Björg Þorleifsdóttir, lektor við HÍ, er í honum.
„Unglingnum veitist erfitt að fara snemma að sofa á kvöldin og vakna snemma því
líkaminn tekur mið af öðrum skilaboðum en klukkunni á veggnum. Þetta skapar
stöðuga togstreitu,“ segir Björg. FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
TANNVERNDARVIKAN stendur nú yfir. Að þessu sinni er kastljósinu beint að
tannheilsu barna en sýnt hefur verið fram á að tannheilsa barna á Íslandi er verri en
hjá hinum Norðurlandaþjóðunum. www.lydheilsustod.is
Hundrað og tíu heilbrigðir full-
orðnir einstaklingar tóku þátt í
rannsókninni sem birt var í tíma-
ritinu Sleep. Þeir gengu í gegn-
um nokkrar mismunandi svefn-
rútínur við mismunandi aðstæð-
ur. Fyrstu nóttina kom í ljós
nokkur munur á svefntíma. Fólk
á aldrinum 20 til 30 ára svaf í
um það bil 7,2 tíma, þeir sem
voru 40 til 55 ára sváfu í 6,8
tíma að meðaltali og fólk á aldr-
inum 66 til 83 ára svaf í um 6,5
tíma. Tíminn sem elsti hópurinn
dvaldi í djúpum svefni var einn-
ig minni en hjá yngra fólki. Rann-
sakendurnir mældu syfju fólks-
ins yfir daginn með því að láta
það leggja sig. Að meðaltali tók
það yngsta hópinn um 8,7 mín-
útur að sofna, miðhópinn 11,7 en
elsta hópinn tók það 14,2 mínút-
ur að sofna yfir miðjan daginn.
Eldri sofa minna
EFTIR ÞVÍ SEM FÓLK ELDIST ÞARF
ÞAÐ MINNI SVEFN. ÞETTA KEMUR
FRAM Í NÝRRI BRESKRI RANN-
SÓKN.
3. feb Skemmtileg og auðveld leið að
heilbrigðum lífsstíl
Benedikta Jónsdóttir heilsuráðgjafi og Trausti
Eysteinsson lífsstílsráðgjafi
6. feb Hláturjóga
Hlíf Kristjánsdóttir nuddari
8. feb Hvað er málið með aukakílóin?
Matti Oswald heilsufræðingur
15. feb Hristum og Hrærum
Auður I Konráðsdóttir heilsukokkur
17. feb Ævintýralíf
Benedikta Jónsdóttir heilsuráðgjafi
24. feb Matreiðslunámskeið
Auður I Konráðsdóttir heilsukokkurwww.madurlifandi.is
Fyrirlestrar hjá Maður Lifandi í febrúar
S k e i f u n n i 3 j · S í m i 5 5 3 8 2 8 2 · w w w . h e i l s u d r e k i n n . i s
• opnar orkuflæði
• slökun
• losar um spennu og kvíða
• dregur úr verkjum
• styrkir líkamann
• o.fl.
Ta i c h i f y r i r l í k a m a o g s á l
Hópa- og einkatímar
fyrir byrjendur og lengra komna