Fréttablaðið - 08.02.2010, Blaðsíða 11

MÁNUDAGUR 8. febrúar 2010 11
Um 45 milljarða skuld-
bindingar sveitarfélaganna
koma ekki fram í efnahags-
reikningum þeirra. Það eru
að mestu leyti samningar
við fasteignafélög sem
eiga og reka skóla, íþrótta-
hús og ýmis mannvirki í
mörgum sveitarfélögum.
Meira en fjórðungur
heildarskuldbindinganna
hvílir á Reykjanesbæ og
tengist um 40 fasteignum
sveitarfélagsins.
Frá og með þessu ári þurfa sveitar-
félögin að færa inn í efnahagsreikn-
inga sína skuldbindingar vegna
fjármögnunarleigusamninga sem
mörg þeirra hafa gert um leigu og
rekstur ýmissa fasteigna. Þetta
er tillaga reikningsskilanefnd-
ar sveitarfélaga, sem Kristján L.
Möller sveitarstjórnarráðherra
tilkynnti á Alþingi í síðustu viku
að yrði nú hrint í framkvæmd.
Árni Þór Sigurðsson, þingmaður VG,
sagði í umræðum að það væri nú að
koma sér afar illa fyrir mörg sveit-
arfélög að hafa ráðast í einkafram-
kvæmd vegna fasteigna og leggja
eignir, sem tengjast samfélags-
legum verkefnum, inn í fasteigna-
félög. Sveitarfélögin hafi haldið
skuldbindingum vegna þessa utan
við efnahagsreikning. Þannig væri
gefin röng mynd af fjárhagsstöðu
sveitarfélaganna.
„Vandinn vegna þessa“
„Grundvallarupplýsingar má ekki
fela fyrir kjósendum með bókhalds-
brellum,“ sagði Árni Þór. Kristján
L. Möller sagðist sammála Árna Þór
og tók býsna afdráttarlaust til orða:
„Vandi nokkurra sveitarfélaga er
til kominn vegna þessa,“ staðhæfði
ráðherrann.
Hann sagði mikilvægt að skerpa á
upplýsingaskyldu sveitarfélaga um
fjárhagsleg málefni og setja fjár-
málareglur fyrir sveitarstjórnir.
Það hefði ekki verið hægt fyrr en nú
vegna andstöðu frá sveitarstjórnar-
mönnum. Almenningur þurfi að fá
raunsanna mynd af fjárhagsstöðu
sveitarfélaga fyrir kosningarn-
ar í vor. Því verði reglum breytt á
næstunni.
Kristján sagði að þótt staða Álfta-
ness væri langalvarlegust allra sveit-
arfélaga standi mörg þeirra afar illa
og séu til skoðunar hjá eftirlitsnefnd
með fjármálum sveitarfélaga.
Skólar, íþróttahús, sundlaugar og
skrifstofur
Í nýju fréttabréfi frá Sambandi
sveitar félaga kemur fram að skuld-
bindingar sveitarfélaganna utan
efnahagsreikninga séu alls 45 millj-
arðar, til viðbótar 210 milljörð-
um skulda og skuldbindingum sem
færðar eru þar til bókar.
Ljóst er að stór hluti þessara skuld-
bindinga hvílir á þeim tólf sveitar-
félögum, sem gert hafa samninga
við Eignarhaldsfélagið Fasteign, og
eru jafnframt eigendur þess félags
ásamt Íslandsbanka. Hafa þarf í
huga að um leið og skuldunum er
haldið utan við efnahagsreikning-
inn koma þar ekki fram eignamegin
verðmæti þeirra réttinda, sem felast
í samningunum.
Reykjanesbær hefur verið stór-
tækastur sveitarfélaga í gerð fjár-
mögnunarleigusamninga um fast-
eignarekstur. Í skýringum með
ársreikningum sveitarfélagsins
árið 2008 kemur fram að það hefur
gert 40 samninga til 30 ára við Fast-
eign um leigu og rekstur ýmissa
fasteigna. Í árslok 2008 voru skuld-
bindingarnar bæjarins gagnvart
Fasteign metnar á um 12 milljarða
króna.
Þær tengjast leigu og rekstri
grunnskóla bæjarins, leikskóla,
íþróttahúsa, sundlaugar, húsa undir
bæjarskrifstofur, skolpdælustöð
og fleiri fasteigna sem Reykjanes
tekur á leigu vegna þjónustu sinnar
við íbúa.
Áætlaðar leigugreiðslur Reykja-
nesbæjar til Fasteignar á síðasta ári
voru meira en milljarður, líklega um
1,2 milljarður króna, að teknu tilliti
til samninga, sem fyrst var greitt af
í fyrra. Leigugreiðslurnar samsvara
því tæplega fimmtungi af heildar-
tekjum bæjarsjóðs 2008.
Reykjanesbær er líka stærsti
hluthafi Fasteignar, að frátöldum
Íslandsbanka, og á þar fjórðungs-
hlut. Árni Sigfússon bæjarstjóri er
stjórnarformaður Fasteignar. Hluta-
bréf bæjarins í félaginu eru bókfærð
á 1,3 milljarða króna í ársreikningi.
Öll sveitarfélög sem gert hafa
leigusamninga við Eignarhaldsfé-
lagið Fasteign eru jafnframt meðal
hluthafa þess. Álftanes fer með næst-
stærsta hlut sveitarfélaga í félaginu.
Fram er komið að skuldbindingar
Álftaness gagnvart Álftanesi er 2,9
milljarðar. Bókfærð eign Álftaness í
Fasteign er 395 milljónir króna.
Hafnfirðingar brautryðjendur
Meðal annarra sveitarfélaga sem
eru í miklum skuldbindingum gagn-
vart Fasteign eru Vogar, Garðabær,
Fjarðabyggð og Vestmannaeyjar.
Eyjamenn hafa gert samninga við
Fasteign um leigu og rekstur níu
fasteigna. Listi yfir sveitarfélög,
sem eru hluthafar í Fasteign, er
birtur hér til hliðar.
Hluthafarnir í Fasteign eru hins
vegar ekki einu sveitarstjórnirnar
sem gert hafa samninga um fast-
eignarekstur sem ekki koma fram í
efnahagsreikningum.
Hafnarfjörður var eitt fyrsta
sveitarfélagið til að fara þessa leið.
Hafnfirðingar keyptu nýlega til
baka fyrir 3,8 milljarða samninga
sem gerðir voru við hið gjaldþrota
fasteignafélag Nýsi um fjórar fast-
eignir; skóla og íþróttahús. Hafnar-
fjörður á fleiri samning af þessu tagi
útistandandi. Þeir eru við fyrirtækið
Fjarðarhús vegna reksturs tveggja
leikskóla og eins grunnskóla.
Eins hafa Álftanes, Vogar og fleiri
gert samninga við félagið Búmenn
vegna bygginga íbúða og þjónustu-
miðstöðva fyrir aldraða. Í tilfeli
Álftaness er sá samningur metinn
á 926 milljónir króna.
Svipaðir samningar eru líka til
í einstökum sveitarfélögum vegna
reksturs gámastöðva og fleiri
verkefna sveitarfélaga.
Að eiga eða leigja
SUNDLAUGAR Sum sveitarfélög eiga þær fasteignir sem þau nýta til þjónustu við
íbúana. Önnur létu fasteignafélög byggja þær eða kaupa. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
FRÉTTASKÝRING: Skuldbindingar sveitarfélaganna vegna samninga við fasteignafélög
FRÉTTASKÝRING
PÉTUR GUNNARSSON
peturg@frettabladid.is
Þessi sveitarfélög eiga samninga við Eignarhaldsfélagið Fasteign um leigu og
rekstur fasteigna og eru jafnframt hluthafar í því félagi.
SVEITARFÉLÖG OG HLUTHAFAR
Reykjanesbær
Álftanes
Garðabær
Vestmannaeyjar
Fljótsdalshérað
Grímnes- og Grafnings-
hreppur
Norðurþing
Vogar
Fjarðabyggð
Sandgerði
Ölfus